معرفی کتاب شریف «نهج البلاغه»

تدوین نهج البلاغه

این مجموعه گران قدر که گذشت زمان و ظهور اندیشه های نوتر و روشن تر، پیوسته بر ارزش آن افزوده است، گزیده ای از خطابه ها، دعاها، وصیت ها، نامه ها و جمله های کوتاه مولای متقیان، علی(ع) است.

این اثر ماندگار را علامه سید شریف رضی رضوان الله علیه از میان صدها کتاب و منبع، گردآوری و تنظیم کرده است.[1]

مؤلف نهج البلاغه

نام سید رضی، «محمد»، کنیه اش «ابوالحسن» و ملقب به «سید رضی» یا «شریف رضی» بود که در سال 359 ه..ق در بغداد به دنیا آمد و در سال 406 ه . ق در 47 سالگی از دنیا رحلت فرمود.

خاندان سید رضی، یکی از خاندان های بزرگ علمی و دینی و پارسای شیعه امامیه است که نسبش به پیامبر و امیر مؤمنان، علی(ع) و فاطمه زهرا(س) می رسد.

پدر ایشان، حسین بن احمد معروف به طاهر ذوالمناقب، شخصیتی بزرگ و مردی بلندآوازه بود که به عنوان نامی ترین شخصیت علوی، بارها به منصب «نقابت» (سرپرستی علویان و سادات) دودمان ابوطالب در بغداد منصوب شد.[2]

مادر سید رضی، بانویی علوی و همنام جدّه اش، فاطمه زهرا(س) و شخصیتی محترم و دانشمند و بافضیلت بود. می گویند که شیخ مفید، سرآمد فقهای شیعه، کتاب احکام النساء را برای او تألیف کرده است.[3]

علی، علم الهدی، ملقب به سید مرتضی، برادر سید رضی که چهار سال از او بزرگ تر بود، از افتخارات جهان تشیع و از فقیهان برجسته قرن چهارم هجری است.

سید رضی از هفده سالگی به تدریس و تألیف علومی که آموخته بود همت گماشت. او ویژگی های پسندیده فراوانی داشت که از جمله آنها سعه صدر، آزاداندیشی، علاقه زیاد به دانش اندوزی و شاگردپروری بود. از میان آثار مرحوم سید رضی قدس سره نهج البلاغه مشهورترین و ماندگارترین آنهاست که مؤلف محترم، آن را در سال 400 هجری، یعنی شش سال پیش از وفاتش، با استفاده از دانش گسترده و ذوق سرشار و گزینش نیکوی ادبی خود تألیف فرموده است.

نام نهج البلاغه

سید رضی(ره) این کتاب را نهج البلاغه، یعنی راه و روش بلاغت نامید؛ زیرا این کتاب، درهای بلاغت را به روی خواننده می گشاید و جویندگان بلاغت را به آن نزدیک می سازد. نیاز دانشمند و دانشجو را برمی آورد و گم شده و خواسته بلیغ و زاهد است. از آن روز که این کتاب به دنیای فرهنگ و ادب گام نهاد، در میان دانشمندان و خطیبان و اهل ادب بلندآوازه شد و ستاره آن در شام و عراق و نجد و تهامه درخشید… .[4]

[1]. حسن منتظری، آشنایی با نهج البلاغه، مرکز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه.

[2]. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 1، ص 31.

[3]. مستدرک الوسائل، ج 3، ص 516.

[4]. شرح نهج البلاغه، ص 7.