تقویم شیعه 

ماه شعبان

1 شعبان

• آغاز وجوب روزه

در اين روز در سال دوم هجرى روزه ماه مبارك رمضان واجب شد.

(مسار الشيعه: ص 37. توضيح المقاصد: ص 19)

2 شعبان

1-مرگ معتز عباسى

در اين روز در سال 255 ه’ معتز باللَّه به درك واصل شد. نام او زبير يا محمّد بود كه بعد از پسر عمويش مستعين به خلافت رسيد. از بزرگترين جرائم او اين بود كه امام هادى عليه السّلام را به شهادت رساند، و چون ترس آن داشت كه مؤيد بر ضد او قيام كند او را در لحاف مسموم پيچيد و دو طرف آن را بست تا در 23 رجب مرد.

او پيوسته سر كردگان اتراك را مى كشت تا در روز مبعث سال 255 ه’ عده اى به سر كردگى صالح بن وصيف دور معتز را گرفتند و توبيخ و سرزنش كردند و از او مطالبه اموال كردند، و او را از حجره بيرون كشيدند و در آفتاب گرم بپاى داشتند كه از شدت گرما تكيه بر يك پا مى كرد و او را پيوسته مى زدند تا اينكه در 27 رجب خود را از خلافت خلع كرد. سپس سه روز به او آب و غذا ندادند تا مرد، و به قولى ديگر او را با آب جوش تنقيه كردند. بعضى گفته اند: او را پنج روز در گرمابه بدون آب و غذا حبس كردند و روز آخر آب نمك يا آب برفى به او دادند و به اين سبب كشته شد.

(تتمة المنتهى: ص 340 – 343. فيض العلام: ص 336)

3 شعبان

1-ولادت امام حسين عليه السّلام

در اين روز در سال 4 ه’ آقاى شهيدان و سرور و سالار شيعيان حضرت اباعبداللَّه الحسين الشهيد عليه السّلام عالم را به نور خود منور فرمود.

اعلام الورى: ج 1، ص 420. مصباح المتهجد: ص 758

2-ورود امام حسين عليه السّلام به مكه

در شب جمعه سوم شعبان سال 60 ه’ امام حسين عليه السّلام وارد مكه شدند و تا ذى الحجه در آنجا اقامت داشتند.

ارشاد: ج 2، ص 35. فيض العلام: ص 338

4 شعبان

1-ولادت حضرت عباس عليه السّلام

در اين روز در سال 26 ه’ علمدار كربلا سقاى نينوا حضرت عباس عليه السّلام به دنيا آمد.

خصائص العباسيه: ص 66. قمر بنى هاشم عليه السّلام مقرم: ص 18، از انيس الشيعه. الوقايع و الحوادث: ج محرم، ص 400

5 شعبان

1- ولادت امام زين العابدين عليه السّلام

در اين روز در سال 38 ه’ در زمان أمير المؤمنين عليه السّلام آقا و مولايمان حضرت سيّد السّاجدين زين العابدين على بن الحسين عليه السّلام به دنيا آمد.

كشف العمة: ج 2، ص 74. توضيح المقاصد: ص 20

9 شعبان

1-عقيقه براى امام حسين عليه السّلام

در اين روز كه هفتمين روز ولادت امام حسين عليه السّلام است، حضرت رسول گوسفندى را براى فرزندش به عنوان عقيقه قربانى كرد. سپس سر آن حضرت را تراشيد و هم وزن موى سر او نقره صدقه داد.

حياة الامام الحسين عليه السّلام: ج 1، ص 30 – 43. ارشاد: ج 2، ص 327. اعلام الورى: ج 1، ص 420.

10 شعبان

1- توقيع امام زمان عليه السّلام براى شيعيان

در اين روز ابوجعفر سمرى شش روز قبل از رحلتش، توقيعى از ناحيه مقدسه حضرت صاحب الامر عليه السّلام براى شيعيان آورد.قلائد النحور: ج شعبان، ص 392. وقايع المشهور: ص 140

11 شعبان

1-ولادت حضرت على اكبر عليه السّلام

در سال 33 ه’ شبيه ترين مردم به خاتم الانبياء صلّى اللَّه عليه و آله حضرت على اكبر عليه السّلام به دنيا آمد. نام آن حضرت «على »پدرشان حضرت سيّد الشّهداء عليه السّلام، مادرشان ليلى بنت مره ثقفى است.على اكبر عليه السّلام «مقرم»: ص 15 – 16 به نقل از انيس الشيعه

15 شعبان

1-ولادت حضرت بقية اللَّه الاعظم صلوات اللَّه عليه

در سال 255 ه’ شى جمعه ولادت خاتم الاوصياء منتقم آل محمّد صلّى اللَّه عليه و آله، آخرين امام بر حق و ولى مطلق خداوند حضرت بقية اللَّه حجة بن الحسن عجل اللَّه تعالى فرجه الشريف واقع شده است.

ارشاد: ج 2، ص 339. اعلام الورى: ج 2، ص 214. اصول كافى: ج 1، ص 431. مسار الشيعه: ص 38. توضيح المقاصد: ص 20 – 21. مصباح المتهجد: ص 782. مصباح كفعمى: ج 2، ص 598. فيض العلام: ص 346. جلاء العيون: ص 579

2-وفات على بن محمد سمرى نائب امام زمان عليه السّلام

وفات شيخ جليل نايب خاص امام عصر عليه السّلام على بن محمد سمرى در اين روز بوده است كه به معناى اتمام غيبت صغرى و شروع غيبت كبرى است

حق اليقين: ص 301. مراقد المعارف: ج 1، ص 375. فيض العلام: ص 348. قلائد النحور: ج شعبان، ص 463

18 شعبان

1- وفات حسين بن روح نوبختى نايب امام زمان عليه السّلام

در اين روز به سال 326 ه’ نايب سوم حضرت صاحب الامر عجل اللَّه تعالى فرجه، جناب حسين بن روح نوبختى در بغداد به عالم بقا رحلت كرد و در همانجا دفن شد.

قلائد النحور: ج شعبان، ص 463.

19 شعبان

1- جنگ بنى المصطلق

در اين روز در سال 6 ه’ غزوه بنى المصطلق اتفاق افتاد. حركت براى اين جنگ در دوم شعبان همين سال بود. تعداد مسلمانان 1000 نفر بودند كه 30 اسب داشتند، ولى كفار 700 نفر بودند. يك نفر از مسلمانان در اين جنگ شهيد شد و از كفار 10 نفر به قتل رسيدند. در اين جنگ غلبه و نصرت از آن مسلمين بود. مصطلق منزلى بين مكه و مدينه است كه منسوب به مصطلق است. او اول كسى است كه دين اسماعيل عليه السّلام را تغيير داد و قبيله خود را به پرستيدن هبل فرمان داد و آن را در كعبه نصب كرد.

توضيح المقاصد: ص 21. فيض العلام: ص 349 المرسوعة الكبرى فى غزوات النبى الاعظم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم: ج 3، ص 12

تتمه شعبان

1- مرگ حفصه در ماه شعبان سال 45 ه’ حفصه از دنيا رفت و مروان بر جنازه او نماز خواند.

البداية و النهاية: ج 8، ص 33 المستدرك على الصحيحين: ج 4، ص 16

2-جنگ پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله با بنى سعد

در شعبان سال ششم هجرت پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله حضرت أمير المؤمنين عليه السّلام را به همراه 100 نفر براى نقابله با طائفه بنى سعد در اطراف مدينه فرستاد. بنى سعد با خبر شده فرار كردند و مسلمانان صد شتر و هزار گوسفند به غنيمت گرفتند. أمير المؤمنين عليه السّلام چند شتر براى پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله جدا كرد و ساير غنائم را بين مسلمانان تقسيم فرمود و به مدينه باز گشتند.

بحار الانوار: ج 20، ص 376

3-شهادت سعيد بن جبير

در اين ماه در سال 95 ه’ جناب سعيد بن جبير كوفى به دست حجاج بن يوسف ثقفى به شهادت رسيد. سعيد مردى فقيه، زاهد و عابد بود كه توفيق كسب علم از محضر مبارك حضرت زين العابدين عليه السّلام را يافته بود. او به خاطر اعتقاد خالص و محبت كاملى كه به اهل بيت معصومين عليهم السّلام داشت، نزد امام زين العابدين عليه السّلام از احترام خاصى برخوردار بود.

بحار الانوار: ج 20، ص 376  جلاء العيون: ص 502

4- مرگ مغيرة بن شعبه مغيرة بن شعبه در حاليكه از طرف معاويه حاكم كوفه بود، در سن 70 سالگى به درك واصل شد.

در ماه شعبان سال 50 ه’  كشف الهاوية: ص 288 منتخب التواريخ: ص 302 بيت الاحزان: ص 144

 

ماه رمضان

1 رمضان

1-ولايتعهدى امام رضا عليه السّلام در 7 رجب سال 200 مأمون عباسى نامه اى به امام رضا عليه السّلام نوشت، و آن بزرگوار را براى ولايت عهدى خويش به مرو فرا خواند. در روز اول ماه رمضان سال 201 ه’ مردم با حضرت رضا عليه السّلام به ولايتعهدى بيعت كردند

فيض العلام: ص 24. بحار الانوار: ج 49، ص 11، 221، 303  قلائد النحور: ج رجب، ص 63

در شب اول ماه مبارك رمضان غسل و زيارت امام حسين عليه السّلام وارد شده است.مسار الشيعة: ص 4 – 5

2-مرگ مروان

در اين روز در سال 65 ه’ مروان بن حكم در سن 81 سالگى در دمشق به دركات جحيم شتافت، و مدت خلافت او 9 ماه بود. مروان پسر حكم بن ابى العاص بود و به «وزغ بن وزغ» ملقب گرديده بود. او و پدرش مورد لعن پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله واقع شدندحتى عايشه به مروان گفت: شهادت مى دهم كه پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله پدرت را لعن كرد در حاليكه تو در صلب او بودى.

تتمة المنتهى: ص 83. بحار الانوار: ج 45، ص 385  شفاء الصدور: ج 1، ص 323. تتمة المنتهى: ص 78 – 84

3- جنگ تبوك

در اول ماه رمضان سال 9 ه’ جنگ تبوك به وقوع پيوست. اين جنگ را فاضحه نيز مى گويند، زيرا منافقين مدينه و كسانى كه قصد كشتن پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله را در عقبه داشتند رسوا و مفتضح شدند.

به لشكرى كه در اين جنگ شركت كردند «جيش العسرة» مى گويند، زيرا در سختى و زحمت فراوان، با اينكه ايام جمع آورى محصول بود……

وقايع المشهور: ص 158. بحار الانوار: ج 21، ص 245. المرسوعة الكبرى فى غزوات النبى الاعظم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم: ج 5، ص 334 – 335

4-وفات حضرت نفيسه سلام اللَّه عليها

در اين روز در سال 208 ه’ زاهده عابده حضرت نفيسه خاتون سلام اللَّه عليها دختر حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب عليهم السّلام در مصر وفات كرد. شوهر آن حضرت اسحاق مؤتمن پسر حضرت صادق عليه السّلام بوده، و از طرف مادر منتسب به آقا قمر بنى هاشم عليه السّلام است.

زندگانى سيده نفيسه سلام اللَّه عليها: ص 43 – 45  وقايع المشهور: ص 187

3 ماه رمضان

1-شهادت حضرت زهرا سلام اللَّه عليها

به قولى شهادت حضرت صديقه طاهره زهراى مرضيه سلام اللَّه عليها در اين روز است.

(بحار الانوار: ج 22، ص 167، ج 43، ص 189 – 214)

4 ماه رمضان

1- مرگ زياد بن ابيه

زياد بن ابيه در سال 53 ه’ در كوفه به هلاكت رسيد. او مشهور به زياد بن ابيه، زياد بن امه، زياد بن عبيد، و زياد بن سميه است، و چون پدر زياد از كثرت معلوم نبود به او زياد بن ابيه مى گفتند.

نفائح العلام: ص 114. الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 74. فيض العلام: ص 23. شفاء الصدور: ج 1، ص 310

6 ماه رمضان

1- ضرب سكه به نام امام رضا عليه السّلام

در اين روز در سال 201 ه’ سكه طلا به نام مبارك حضرت رضا عليه السّلام زدند.روز ولايت عهدى اجبارى آن حضرت بوده است و مردم با آن حضرت به ولايت عهدى بيعت نمودند.

تتمة المنتهى: ص 278. مستدرك سفينة البحار: ج 4، ص 195 مسار الشيعة: ص 6. نفائح العلام: ص 115

10 ماه رمضان

1- آمدن نامه هاى اهل كوفه براى امام حسين عليه السّلام

در سال 60 ه’ جمعى از كوفيان نامه هاى مردم كوفه را براى امام حسين عليه السّلام آوردند. كه از جمله نام سليمان بن صرد و مسيب بن نجبة و رفاعة بن شداد بجلى و حبيب بن مظاهر و جمعى از شيعيان آن حضرت در آنها بودكه توسط عبداللَّه بن مسمع همدانى و عبداللَّه بن وال خدمت امام عليه السّلام آورده شد.

الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 112. بحار الانوار: ج 44، ص 333

2-وفات حضرت خديجه سلام اللَّه عليها

در اين روز حضرت خديجه كبرى سلام اللَّه عليها از دنيا رحلت فرمودند. اين قول بنابر نقل 45 روز بعد از رحلت جناب ابوطالب عليه السّلام است.

الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 127. فيض العلام: ص 27. مسار الشيعه: ص 6 – 7. نفائح العلام: ص 15 – 191

نفائح العلام: ص 158. تقويم المحسنين: ص 11

12 ماه رمضان

1- مراسم عقد اخوت

در اين روز در سال اول هجرت رسول گرامى اسلام صلّى اللَّه عليه و آله بين اصحاب خود عقد اخوت بست، و أمير المؤمنين عليه السّلام را برادر خود گردانيد.

الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 112. فيض العلام: ص 31. مسار الشيعه: ص 7. تقويم المحسنين: ص 14. منتخب التواريخ: ص 46

13 ماه رمضان

1-مرگ حجاج ثقفى

در سال 95 ه’ در چنين روزى ظالم سفاك پليد حجاج بن يوسف ثقفى به هلاكت رسيد. او در زمان وليد بن عبدالملك در شهر واسط كه خودش بنا كرده بود با مرض آكله در شكمش به درك واصل شد. اقوال ديگر در روز مرگ او 21، 23، 25، 27 ماه رمضان است.

نفائح العلام: ص 471 روضات الجنات: ج 7، ص259

14 ماه رمضان

1-شهادت مختار

در سال 67 ه’ در چنين روزى مختار بن ابى عبيده ثقفى به شهادت رسيد، و مزار او كنار مرقد حضرت مسلم عليه السّلام در انتهاى مسجد كوفه است.

تتمة المنتهى: ص 91 – 92. الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 157. فيض العلام: ص 33. بحار الانوار: ج 45، ص 386. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 215

15 ماه رمضان

1- ولادت امام حسن مجتبى عليه السّلام

شب نيمه ماه رمضان سال سوم ه’ دومين امام شيعيان حضرت ابومحمد حسن بن على بن ابى طالب عليه السّلام در شهر مدينه به دنيا آمد. القاب آن حضرت: سيّد، سبط، امين، حجّت، برّ، نقى، زكى، مجتبى، زاهد.

ارشاد: ج 2، ص 5. فيض العلام: ص 34. بحار الانوار: ج 43، ص 250، ج 95، ص 192. كشف الغمة: ج 1ص 514. مسار الشيعة: ص 7. كافى: ج 2، ص 480. مصباح كفعمى: ج 2، ص 599. العدد القوية: ص 28. تقويم المحسنين: ص 11. تاريخ الخلفاء: ص 188

 

2-حركت حضرت مسلم عليه السّلام به سمت كوفه

در اين روز در سال 60 ه’ حضرت اباعبداللَّه جناب عليه السّلام مسلم بن عقيل عليه السّلام را به كوفه روانه كرد. همراه او پاسخ نامه هاى كوفيان را داده بود كه مضمون آن چنين بود: «به سوى شما برادر و پسر عمويم، موثق اهل بيت خويش، مسلم بن عقيل را فرستادم. اگر او بنويسد براى من كه رأى دانايان و بزرگان شما متفق شده بر آنچه در نامه ها درج كرده ايد، به زودى به سوى شما خواهم آمد، انشاءاللَّه .

فيض العلام: ص 35

16 ماه رمضان

1-ورود محمّد بن ابى بكر به مصر

در اين روز در سال 37 – 38 جناب محمّد بن ابى بكر به عنوان استاندار از طرف أمير المؤمنين عليه السّلام وارد مصر شد.

الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 190. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 213

17 ماه رمضان

1-معراج پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله

معراج پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله پنج سال بعد از بعثت در چنين روزى واقع شده و آيه «سبحان الذى أسرى بعبده ليلاً من المسجد الحرام الى المسجد الاقصى. ..»سوره اسراء: آيه 1 معراج از جمله ضروريات اسلام است

منتخب التواريخ: ص 52. الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 194. توضيح المقاصد: ص 24. العدد القوية: ص 234. مصباح كفعمى: ج 2، ص 599. بحار الانوار: ج 18، ص 380، ج 97، ص 168،توضيح المقاصد: ص 24. العدد القوية: ص 234. مصباح كفعمى: ج 2، ص 599. بحار الانوار: ج 97، ص 168، ج 95، ص 196حق اليقين: ص 30. منتهى الامال: ج 1، ص 51

2-جنگ بدر

در روز جمعه در سال دوم هجرت حنگ بدر كبرى به وقوع پيوست. 18 يا 19 اين ماه هم ذكر شده است.

تعداد مسلمانان 313 نفر و تعداد شهداى آنان 9 تا 14 نفر، و تعدا كفار 950 نفر بود. مقتولين كفار 70 نفر بودند و 70 نفر را هم مسلمانان اسير گرفتند. 35 نفر از 70 نفر كشته هاى كفار به دست أمير المؤمنين عليه السّلام به قتل رسيدند. در اين جنگ ابوجهل نيز كشته شد.

بحار الانوار: ج 19، ص 325، ج 97، ص 168، ج 18، ص 380. الموسوعة الكبرى فى غزوات النبى الاعظم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم: ج 1، ص 138. الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 215 – 216منتخب التواريخ: ص 48 – 49. الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 215 – 216..نفائح العلام: ص 288. فيض العلام: ص 37 – 38

 

3- قتل عايشه

در شب 17 ماه رمضان در سال 58 ه’ در مدينه، عايشه دختر ابوبكر به دست معاويه كشته شد و به سزاى اعمالش رسيد. پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله دوست داشت تا زنده است مرگ و دفن عايشه را ببيند.

فيض العلام: ص 36. نفائح العلام: ص 275. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 214 – 215 سال 58 و 68 ه’ ) دو قول ديگر در اين باره 29 رجب و آخر ذى الحجه است. سبعة من السلف: ص 267  شرح ابن ابى الحديد: ج 17، ص 254

19 ماه رمضان

1-ضربت خوردن امير المؤمنين عليه السّلام

در 19 ماه رمضان سال 40 ه’ در نماز صبح در مسجد كوفه با شمشيرى مسموم به دست ناپاك ابن ملجم بر فرق مبارك أمير المؤمنين عليه السّلام ضربت وارد شد.در 13 ماه رمضان سال 40 ه’ حضرت مولى الموحدين على بن ابى طالب أمير المؤمنين عليه السّلام بعد از فارغ شدن از جنگ نهروان از شهادت خود خبر دادند.

الوقايع و الحوادث: ج 1، ص 139. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 213

20 ماه رمضان

1- فتح مكه

در سال 8 ه’ فتح مكه واقع شد. در اين فتح بزرگ تعداد مسلمانان 12 هزار نفر، و شهدا 2 نفر بودند. علت شهادت آن دو اين بود كه همراه لشكر نبودند و از آخر مكه وارد شده بودند، و لذا مورد هجوم قرار گرفته شهيد شدند. در اين روز أمير المؤمنين عليه السّلام به امر مبارك خاتم الانبياء صلّى اللَّه عليه و آله، براى شكستن بتهائى كه در كعبه بود، پاى مبارك خود را بر كتف شريف اشرف مخلوقات نهاد.

مسار الشيعة: ص 9. العدد القوية: ص 218. مصباح كفعمى: ج 2، ص 599. بحار الانوار: ج 20، ص 111 – 143، ج 21، ص 143، ج 97، ص 167. سيره ابن هشام: ج 4، ص 80. تقويم المحسنين: ص 12توضيح المقاصد: ص 23. مصباح كفعمى: ج 2، ص 599. بحارالانوار: ج 97، ص 384. فيض العلام: ص 42

21 ماه رمضان

1- شهادت امير المؤمنين عليه السّلام

امام المتقين أمير المؤمنين عليه السّلام در شب بيست و يكم ماه رمضان مقارن طلوع فجر به شهادت رسيد، در حالى كه از سن مبارك حضرتش 63 سال گذشته بود.

كافى: ج 2، ص 465. منتهى الامال: ج 1، ص 183. ارشاد: ج 1، ص در شب 21 ماه رمضان حضرت عيسى بن مريم عليه السّلام به آسمان برده شد بحار الانوار: ج 13، ص 376. مصباح كفعمى: ج 2، ص 599 و در همين شب حضرت موسى بن عمران و يوشع بن نون عليهماالسّلام رحلت نمودند. بحار الانوار: ج 13، ص 376. مصباح كفعمى: ج 2، ص 599

2-بيعت با امام مجتبى عليه السّلام

در اين روز پس از شهادت أمير المؤمنين عليه السّلام با امام حسن عليه السّلام بيعت كردند.

كشف الغمة: ج 1، ص 538

3-قتل ابن ملجم

در اين روز ابن ملجم با يك ضربت شمشير به جهنم فرستاده شد. بعد از كشته شدن ابن ملجم مردم به سوى قطام ملعونه فاسقه هجوم آوردند و او را شمشير به درك فرستادند و جثّه اش را بيرون كوفه سوزانيدند.

نفائح العلام: ص 410

23 ماه رمضان

1- نزول قرآن  :   شب نزول قرآن است و به قولى در شب 24 ماه رمضان بوده است.

مسار الشيعة: ص 10. بحار الانوار: ج 88، ص 7  بحار الانوار: ج 95، ص 196

24 ماه رمضان

1-مرگ ابولهب  :  در اين روز و به قولى در 25 ماه رمضان ابولهب به درك واصل شد.

نفائح العلام: ص 463

تتمه ماه رمضان

1-بدعت نماز تراويج توسّط عمر :در اين ماه در سال 14 ه’ عمر نماز نافاه به جماعت خواندن را بدعت گذارد سپس مردى را براى مردها و مردى را براى زنها به عنوان امام جماعت قرار داد.بحار الانوار: ج 31، ص 12

2- دعاى باران توسّط پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله :در ماه رمضان سال ششم هجرى قحطى شديدى در مدينه رخ داد، كه پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله طلب باران كردند و باران آمد.  بحار الانوار: ج 20، ص 376

ماه شوال

1 شوال

1- عيد فطر

اول ماه شوال روز عيد فطر است. قبل از نماز عيد خوردن مقدارى از تربت سيّد الشّهداء و نيز زيارت آن حضرت مستحب است.مسار الشيعة: ص 14. توضيح المقاصد: ص 25

2- مرگ عمرو بن عاص

در سال 41 ه’ عمرو بن عاص خبيث در سن 90 سالگى به درك واصل شد. مادر او نابغه كنيزى بود كه عبداللَّه بن جذعان او را خريد و آزادش كرد. او به كار خلاف روى آورد، و چون قيمتش نسبت به ساير زنان خلافكار ارزانتر بود مراجعه كننده بسيار داشت. لذا آبروى عبداللَّه بن جذعان را برده بود. از جمله در طهر واحد، ابولهب و اميّة بن خلف و هشام بن مغيره و ابوسفيان و عاص بن وائل با او زنا كردند و عمرو عاص به وجود آمد.

تتمة المنتهى: ص 41. مسار الشيعة: ص 15. قلائد النحور: ج شوال، ص 6. فيض العلام: ص 61 – 62. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 213. الغدير: ج 2، ص 175. مروج الذهب: ج 3، ص 32 الغدير: ج 2، ص 120 – 123

3-جنگ قرقرة الكدر

در اين روز در سال 2 ه’ جنگ قرقرة الكدر به وقوع پيوست. اين نام مربوط به آبى متعلق به بنى سليم در سه منزلى مدينه است. سبب اين جنگ آن شد كه به سمع مبارك پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله رسانده بودند كه جمعى از بنى سليم و بنى عطفان در قرقرة الكدر اجتماع كرده اند تا به مدينه شبيخون بزنند. لذا آن حضرت پرچم اسلام را به دست أمير المؤمنين عليه السّلام دادند و حضرت را با دويست نفر به آنجا فرستادند. هنگامى كه أمير المؤمنين عليه السّلام به آنجا رسيدند ديدند كه آن جماعت از آنجا گريخته اند و تا آن حضرت آنجا بودند كسى بر نگشت.

مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 206 منتهى الامال: ج 1، ص 58

3 شوال

2-قتل متوكل

در سال 247 ه’ در شب چهارشنبه متوكل عباسى ملعون، به دستور فرزندش به قتل رسيد. مدت خلافت او 14 سال و ده ماه و عمر نحسش 41 سال بود. متوكل بعد از واثق، در سال 232 ه’ به خلافت نشست. در ايام او لهو و لعب و طرب، مخصوصاً در مجلس او بسيار بود. او مردى خبيث السيرة بود و چنانچه أمير المؤمنين عليه السّلام فرموده بود، كافرترين آل عباس بود. عمرو بن فرج را والى مدينه و مكه كرد، و او به مردم دستور داده بود كه كسى به آل ابى طالب احسان نكند،

توضيح المقاصد: ص 26. تتمة المنتهى: ص 322. بحار الانوار: ج 50، ص 210. فيض العلام: ص 65. تاريخ سامراء: ج 3، ص 324. البداية و النهاية: ج 10، ص 385. تاريخ بغداد: ج 2، ص 119

4 شوال

1-جنگ حنين

در اين روز در سال 8 ه’ بعد از 15 روز از فتح مكه، غزوه حنين به وقوع پيوست. تعداد لشكر اسلام 12 هزار نفر از مكه و ده هزار نفر از مديته بودند. در اين جنگ چهار نفر شهيد شدند، و تعداد مقتولين از كفار را بيشتر از 300 نفر نوشته اند.

مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 65  توضيح المقاصد: ص 26. بحار الانوار: ج 21، ص 181. الموسوعة الكبرى فى غزوات النبى الاعظم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم: ج 5، ص 6  فيض العلام: ص 73

5 شوال

1-حركت به سوى جنگ صفين

در سال 36 ه’ در چنين روزى أمير المؤمنين عليه السّلام براى رفتن به صفين آماده شدند، و ابو مسعود عقبة بن عامر انصارى را در كوفه جانشين خويش قرار دادند.

تتمة المنتهى: ص 23. فيض العلام: ص 69

3-ورود حضرت مسلم عليه السّلام به كوفه

در سال 60 ه’ در چنين روزى حضرت مسلم عليه السّلام وارد كوفه شدند. مردم كوفه به خدمتش شتافتند، و نامه امام حسين عليه السّلام را استماع كردند و هيجده هزار نفر با آن حضرت بيعت كردند. جناب مسلم عليه السّلام نامه اى به امام حسين عليه السّلام نوشت و بيعت كوفيان را اطلاع داد، و تشريف فرمائى آن جتاب را به كوفه خواستار شد.

قلائد النحور: ج شوال، ص 17. فرسان الهيجاء: ج 2، ص 70. فيض العلام: ص 69. شرح احقاق الحق: ج 32ص 649. وقايع المشهور: ص 193

6 شوال

1-توقيع براى حسين بن روح

روز يكشنبه سال 305 ه’ اولين توقيع امام عصر عليه السّلام در دوران غيبت صغرى، براى جناب حسين بن روح رحمة اللَّه صادر شد.

بحار الانوار: ج 51، ص 356. غيبت شيخ طوسى: ص 227. وقايع المشهور: ص 193

8 شوال

1- ويرانى قبور ائمه بقيع عليهم السّلام

در اين روز در سال 1344 ه’ قبور ائمه بقيع عليهم السّلام و نيز قبر حضرت حمزه در احد به دست وهابيون تخريب شد. علت و انگيزه تخريب اين قبور مطهّر در كتب مختلفى كه بر ردّ عقائد ضالّه وهابيّت تأليف شده، بيان گرديده است.

مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 65 – 66  كشف الارتياب: ص 77. شهداء الفضيلة (علامه امينى): ص 388

2-جنگ حمراء الاسد در اين روز در سال 3 ه’ جنگ حمراء الاسد اتفاق افتاد. «حمراء الاسد» نام مكانى در اطراف مدينه است. بعد از تعقيب و تاخت بر كفار، مسلمانان سه روز در حمراء الاسد ماندند و آنگاه به مدينه مراجعت كردند.

مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 65 – 66 بحار الانوار: ج 20، ص 1، 146. منتهى الامال: ج 1، ص 64.

14 شوال

1-مرگ عبدالملك مروان

در سال 86 ه’ عبدالملك بن مروان سفاك بخيل، در دمشق به هلاكت رسيداين در حالى بود كه 21 سال و 6 ماه خلافت را غصب كرده بود. او پيش از سلطنت پيوسته ملازمت مسجد را داشت و تلاوت قرآن مى نمود و او را حمامة المسجد مى گفتند ! وقتى خبر سلطنت به او رسيد قرآن را بر هم نهاد و گفت: «سلام عليك هذا فراق بينى و بينك »: «خداحافظ، اين آغاز جدائى بين من و توست …از بزرگترين جنايات او به شهادت رساندن امام زين العابدين عليه السّلام و مسلط كردن حجاج ثقفى بر شيعيان أمير المؤمنين عليه السّلام بود.

تتمة المنتهى: ص 105. فيض العلام: ص 73. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 216 قلائد النحور: ج شوال، ص 94

منتهى الامال: ج 2،ص 39. تتمة المنتهى: ص 106

15 شوال

1- جنگ احد و شهادت حضرت حمزه عليه السّلام

در سال 3 ه’ در روز جنگ احد، حضرت سيّد الشّهداء و 69 نفر از مسلمانان به شهادت رسيدند.

مسار الشيعة: ص 15 – 17. بحار الانوار: ج 20، ص 18. توضيح المقاصد: ص 27. سيره ابن هشام: ج 3، ص 68. الموسوعة الكبرى فى غزوات النبى الاعظم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم: ج 2، ص 110. تقويم المحسنين: ص 12

در اين جنگ مسلمانان هزار نفر بودند كه به نوشته عده اى سيصد نفر در بين راه برگشتند، و براى جنگ 700 نفر باقى ماند. كفار 3000 نفر بودند، و 2000 نفر و 4000 نفر و 5000 نفر هم گفته اند. تعداد كشته هاى كفار 22 يا 23 يا 28 نفر، و تعداد شهدا 70 نفر بود.

2- رد الشمس

در اين روز بازگشت خورشيد براى أمير المؤمنين عليه السّلام به وقوع پيوسته است. لازم به يادآورى است كه رد الشمس براى أمير المؤمنين عليه السّلام دو بار اتفاق افتاده است: يكى در زمان پيامبر پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله در نزديكى مسجد قبا، و ديگرى پس ازرحلت آن حضرت در سرزمين بابل در نزديكى حلّه.

قلائد النحور: ج شوال، ص 92. مصباح كفعمى: ج 2، ص 600. فيض العلام: ص 76. تقويم المحسنين: ص 12 . وقايع المشهور: ص 201بحار الانوار: ج 97، ص 384، ج 95، ص 18 فيض العلام: ص 201 الغدير: ج 3، ص 183 – 204

3-جنگ بنى قينقاع

در اين روز بعد از بيست ماه از هجرت نبوى غزوه بنى قينقاع واقع شد و بنابر قولى اين جنگ در صفر به وقوع پيوسته است.

بحار الانوار: ج 20، ص 5

4-وفات حضرت عبدالعظيم عليه السّلام

در سال 252 يا 255 ه’ حضرت ابوالقاسم عبد العظيم حسنى فرزند عبداللَّه بن على بن حسن بن زيد بن على بن ابى طالب عليه السّلام وفات يافته است.

مراقد المعارف: ج 2، ص 52. مستدركات علم رجال الحديث: ج 2، ص 424 – 426(مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 66. وقايع المشهور: ص 201

17 شوال

1- جنگ خندق

در اين روز در سال 5 ه’ غزوه خندق (احزاب) و كشته شدن عمرو بن عبدود به دست أمير المؤمنين عليه السّلام به وقوع پيوست، و اين جنگ در زمستان به وقوع پيوست. وقوع جنگ خندق را بعضى در 8 ذى القعده

فيض العلام: ص 76 – 77. قلائد النحور: ج شوال، ص 107 كشف الغمة: ج 1، ص 150. الموسوعة الكبرى فى غزوات النبى الاعظم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم: ج 3، ص 58

2-وفات اباصلت هروى

در اين روز در سال 207 ه’ ثقه جليل اباصلت عبدالسّلام بن صالح هروى كه اهل هرات بود پس از آزادى از زندان مأمون از دنيا رفت. اباصلت از اصحاب امام رضا عليه السّلام و از خواص شيعيان بود، و كتاب «وفاة الرضا عليه السّلام» تأليف او است.

 مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 224 مراقد المعارف: ج 1، ص 107 – 108

20 شوال

1 – دستگيرى امام كاظم عليه السّلام

در اين روز هارون ملعون به مسجد النبى صلّى اللَّه عليه و آله به ظاهر براى زيارت و در حقيقت براى دستگير نمودن حضرت موسى بن جعفر عليه السّلام آمد و آن حضرت را از مدينه به بغداد فرستاد.

(كافى: ج 2، ص 507. بحار الانوار: ج 48، ص 206)

25 شوال

1- شهادت امام صادق عليه السّلام

امام صادق عليه السّلام در سال 148 ه’ در چنين روزى وفات يافت. شهادت آن حضرت به سبب انگور زهر آلودى بود كه منصور به آن حضرت خورانيد. مدت امامت آن حضرت 34 سال و عمر شريفشان 65 سال بود.

دوران امامت آن حضرت همزمان با هفت نفر از زمامداران غاصب بود كه عبارتند از: هشام بن عبد الملك، وليد بن يزيد بن عبد الملك، يزيد بن وليد، ابراهيم بن وليد و مروان حمار از بنى اميّه و سفّاح و منصور دوانيقى از بنى عباس. فرزندان آن حضرت هفت پسر و سه دخترند: حضرت موسى بن جعفر عليه السّلام، اسماعيل، عبداللَّه، محمّد ديباج، اسحاق، على عريضى (على بن جعفر مدفون در قم) ، عباس، امّ فروه، اسماء، فاطمه.

قلائد النحور: ج شوال، ص 139. اعلام الورى: ج 1، ص 514. جنات الخلود: ص 27. مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 66. كافى: ج 2، ص 377. ارشاد: ج 2، ص 180 شرح احقاق الحق: ج 28، ص 507 مناقب ابن شهر آشوب: ج 4، ص 280

 

ماه ذى القعدة الحرام

1 ذی القعده

1-ولادت حضرت معصومه سلام اللَّه عليها در اين روز در سال 173 ه’ دخت گرامى موسى بن جعفر عليه السّلام، حضرت فاطمه معصومه سلام اللَّه عليها به دنيا آمده است. پدر بزرگوار آن حضرت امام موسى بن جعفر عليه السّلام، و مادر مكرمه آن حضرت جناب نجمه سلام اللَّه عليها مادر امام رضا عليه السّلام است. نام مباركش فاطمه، لقب آن حضرت معصومه و در خانواده امام هفتم سلام اللَّه عليها حضرت معصومعه سلام اللَّه عليها را «فاطمه كبرى» مى خواندند.

طبقات ابن سعد: ج 2، ص 51. زندگانى حضرت معصومه سلام اللَّه عليها و تاريخ قم: ص 34. فاطمة بنت الامام موسى الكاظم عليه السّلام: ص 14بحار الانوار: ج 48، ص 288 – 303

2-جنگ بدر صغرى

در اين روز در سال 4 ه’ جنگ بدر صغرى واقع شد، و به آن «بدر الموعد» و «بدر الثالثه» هم مى گويند.

ناسخ التواريخ: جلد هجرت، ص 197. بحار الانوار: ج 20، ص 182

3-مرگ اشعث بن قيس

در شب اول ذى القعده سال 40 ه’ اشعث بن قيس كندى به دركات جحيم شتافت. امام صادق عليه السّلام مى فرمايند: «اشعث بن قيس در قتل أمير المؤمنين عليه السّلام شريك بود، و دخترش جعده امام مجتبى عليه السّلام را مسموم كرد، و محمّد پسرش در قتل امام حسين عليه السّلام شريك بود».

مستدركات علم رجال الحديث: ج 1، ص 688 بحار الانوار: ج 42، ص 228

9 ذی القعده

1-نامه حضرت مسلم به امام حسين عليه السّلام    در اين روز از سال 60 هجرى حضرت مسلم عليه السّلام 27 روز قبل از شهادتش نامه اى براى امام حسين عليه السّلام نوشت و به آن حضرت خبر داد كه 18000 نفر با او بيعت كرده اند.   نفس المهموم: ص 84. وقايع المشهور: ص 213

11 ذی القعده

1- ولادت امام رضا عليه السّلام

در روز پنجشنبه سال 148 ه’ امام رضا عليه السّلام در مدينه طيبه به دنيا آمد. پدر آن حضرت موسى بن جعفر عليه السّلام، و مادرشان امّ البنين نجمه سلام اللَّه عليها  

اعلام الورى: ج 20، ص 40. جلاء العيون: ص 544. فيض العلام: ص 90. بحار الانوار: ج 49، ص 10 فيض العلام: ص 119. بحار الانوار: ج 49، ص 304

23 ذی القعده

1-شهادت امام رضا عليه السّلام

بنابر قولى در اين روز در سال 203 ه’ حضرت رضا عليه السّلام به شهادت رسيدند.

مسار الشيعه: ص 16. العدد القوية: ص 275. فيض العلام: ص 97

2- جنگ بنى قريظه

در اين روز در سال 4 هجرى غزوه بنى قريظه به وقوع پيوست. مسلمانان 3000 نفر بودند و يك نفر به نام خلاّد بن سويد شهيد شد. كفار 900 نفر بودند كه همه آنها كشته شدند.   الموسوعة الكبرى فى غزوات النبى الاعظم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم: ج 3، ص 192بحار الانوار: ج 19، ص 170

25 ذی القعده

1- حركت امام رضا عليه السّلام از مدينه به سوى مرو در اين روز در سال 200 هجرى حضرت رضا عليه السّلام از مدينه به سوى مرو حركت كردند.   مستدرك سفينة البحار: ج 8، ص 556

26 ذی القعده

1- حركت پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله از مدينه براى حجة الوداع در اين روز در سال 10 ه’ پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله با اصحاب از مدينه براى حجة الوداع و غدير حركت كردند. (كافى: ج 4، ص 248) بعضى اقوال 23 و بعضى 25 ذى القعده نقل كرده اند.     الغدير: ج 1، ص 9. قلائد النحور: ج شوال، ص 272

آخر ذی القعده

1-شهادت امام جواد عليه السّلام

در اين روز در سال 220 ه’ امام جواد عليه السّلام به زهر معتصم به شهادت رسيدند، و هنگام شهادت از سن مباركشان 25 سال و سه ماه و 12 روز گذشته بود.

ارشاد: ج 2، ص 295. اعلام الورى: ج 2، ص 106. توضيح المقاصد: ص 29. كشف الغمة: ج 2، ص 370. اصول كافى: ج 2، ص 541. فيض العلام: ص 103. بحار الانوار: ج 50، ص 8 – 10. قلائد النحور: ج ذى القعده ، ص 279

ماه ذی الحجه

ماه ذی الحجه

 1ذى الحجة

1-عزل ابوبكر از تبليغ سوره برائت

در اين روز در سال نهم هجرت، ابوبكر از تبليغ سوره برائت عزل شد و سپس پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله أمير المؤمنين عليه السّلام را روانه فرمود كه آيات برائت را از ابوبكر بگيرد و خود بر اهل مكه قرائت فرمايد.

توضيح المقاصد: ص 29. مصباح كفعمى: ج 2، ص 60. بحار الانوار: ج 97، ص 384. شرح احقاق الحق، ج 7ص 422. فيض العلام: ص 106 – 107

2 – آغاز نامه ها براى جنگ صفين:

چون دو روز از ورود أمير المؤمنين عليه السّلام به صفين گذشت، در اول ذى حجه حضرت براى معاويه نامه نوشتند و او را موعظه فرمودند، ولى آخرالامر قرار بر اين شد.كه روز اول صفر بعد از ماه حرام جنگ شروع شود و روز لول صفر جنگ شروع شد. به نقلى ورود آن حضرت در 22 محرم بوده است.

تتمة المنتهى: ص 24  قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 303

5 ذى الحجه

1- جنگ سويق

در اين ماه در سال 2 ه’ غزوه سويق به وقوع پيوست. ابوسفيان بعد از واقعه بدر نذر كرد كه با زنى نزديكى نكند و روغن به خود نمالد تا انتقام خويش را از پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله بگيرد. به اين منظور همراه دويست نفر به عريض از نواحى مدينه رفتند و دو خانه و چندين نخل را آتش زدند و دو نفر از بزرگان انصار را در آنجا كشتند تا او به نذر خود عمل كرده باشد.

چون خبر به پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله رسيد ابولبابه را در مدينه گذاشته همراه با دويست نفر از مهاجرين و انصار و در رأس آنها أمير المؤمنين عليه السّلام به سوى عريض حركت كردند. ابوسفيان چون با خبر شد كه پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله با عجله به آنجا مى آيد، به لشكر خود دستور داد تا انبانهاى سويق را كه براى آذوقه با خود آورده بودند ريخته و سبكبار فرار كنند. مسلمانان وقتى رسيدند آنان گريخته بودند. لذا انبانهاى سويق را برداشته مراجعت نمودند. به همين دليل اين غزوه را «ذات السويق» گويند.

بحار الانوار: ج 20، ص 2 – 3. نور الابصار شبلنجى: ج 1، ص 82 منتهى الامال: ج 1، ص 58

6 ذى الحجه

1- ازدواج امير المؤمنين و حضرت زهرا عليهماالسّلام

در اين روز در سال 2 ه’، آقا و سرور ما خاتم الانبياء صلّى اللَّه عليه و آله، أمير المؤمنين عليه السّلام را به سيّده نساء عالميان فاطمه زهرا بتول عذراء سلام اللَّه عليها تزويج فرمود. اين ماجرا بعد از رجوع از جنگ بدر 16 روز بعد از وفات رقيه دختر پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله در روز سه شنبه 6 ذى الحجه واقع شده است.

امالى طوسى: ج 1، ص 42. بشارة المصطفى: ص 267  تتمة المنتهى: ص 137. بحار الانوار: ج 43، ص 97 توضيح المقاصد: ص 29. مسار الشيعة: ص 17. مصباح كفعمى: ج 2، ص 600. فيض العلام: ص 106

2-مرگ منصور دوانيقى

در اين روز در سال 158 ه’ منصور دوانيقى بخيل بى رحم، در سفر حج به هلاكت رسيد و در حجون دفن شد. منصور در بنى عباس شباهت مامى به هشام بن عبد الملك در بنى اميّه داشت، و از او تقليد مى نمود. او مردى خونريز بود، و بر خلاف برادرش سفاح عداوت و ظلم تمام نسبت به آل ابوطالب داشت. از آن بزرگواران افراد زيادى را كشت و بزرگترين جنايت منصور به شهادت رساندن امام صادق عليه السّلام بود. عبداللَّه محض و حسن مثلث و بسيارى از بنى الحسن را نيز او شهيد كرد.

تتمة المنتهى: ص 160. فيض العلام: ص 109. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 220

7 ذى الحجه

1-شهادت امام باقر عليه السّلام

در چنين روزى مصادف با دوشنبه، در سال 114 ه’ امام باقر عليه السّلام توسّط هشام بن عبدالملك مسموم و شهيد شد.

توضيح المقاصد: ص 29. فيض العلام: ص 110 كافى: ج 2، ص 495. بصائر الدرجات: ص 141. فيض العلام: ص 110. انوار البهية: ص 69

2-بردن امام كاظم عليه السّلام به زندان بصره

در اين روز امام كاظم عليه السّلام را در حالى كه در غل و زنجير بسته بودند، به بصره بردند و مدت يكسال نزد عيسى بن جعفر بن ابى جعفر منصور محبوس كردند و سپس حضرت را به بغداد بردند.

فيض العلام: ص 111

8 ذى الحجه

1-وطئه ترور امام حسين عليه السّلام

در اين روز در سال 60 هجرى به دستور يزيد لعين سى نفر از شياطين بنى اميّه از شام براى دستگيرى و يا كشتن امام حسين عليه السّلام به بهانه حج وارد مكه شدند.

قلائد النحور: ج ذى الحجه، ص 375. فيض العلام: ص 113

2-دعوت عمومى حضرت مسلم عليه السّلام در كوفه

در اين روز در سال 60 ه’ روز سه شنبه حضرت مسلم عليه السّلام دعوت خود را براى امام حسين عليه السّلام در كوفه آشكار كرد و از طرفى كوفيان نفاق خود را نمودار كردند.

ارشاد: ج 2، ص 66. اعلام الورى: ج 1، ص 445. مسارالشيعة: ص 17. فيض العلام: ص 112. بحارالانوار: ج 44، ص 363

3-حركت امام حسين عليه السّلام از مكه به عراق:

در اين روز در سال 60 ه’ امام حسين عليه السّلام از مكه متوجه عراق شدند، و اين قول مشهور بين محدثين و ارباب مقاتل است.

ارشاد: ج 2، ص 66. اعلام الورى: ج 1، ص 445. مسار الشيعة: ص 17. بحار الانوار: ج 44، ص 363

9 ذى الحجه

1-روز عرفه زيارت امام حسين مستحب است، چه اينكه خداوند ابتدا به زوار امام حسين عليه السّلام نظر مى كند زيرا همه حلال زاده اند، و بعد به زوار با معرفت خويش در عرفات نظر مى كند.

 مسار الشيعة: ص 18. توضيح المقاصد: ص 30. مصباح كفعمى: ج 2، ص 600 زاد المعاد: ص 262. بحار الانوار: ج 97، ص 384

2- شهادت حضرت مسلم و هانى

در اين روز در سال 60 ه’ محمّد بن كثير و پسرش در كوفه به جرم مهماندارى و طرفدارى از مسلم بن عقيب عليه السّلام به شهادت رسيدند. در شب عرفه جناب مسلم بن عقيل عليه السّلام به منزل طوعه رفتند.

 ارشاد: ج 2، ص 66. اعلام الورى: ج 1، ص 445. مصباح كفعمى: ج 2، ص 600. بحار الانوار: ج 44، ص 363. مسار الشيعة: ص 18. فيض العلام: ص 115

 3- روز سد الابواب

در اين روز به امر پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله همه درهاى منازل اصحاب به طرف مسجد پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله بسته شد، جز در خانه أمير المؤمنين عليه السّلام كه به دستور خاص الهى آن را نبستند.

توضيح المقاصد: ص 30. بحار الانوار: ج 97، ص 384، ج 95، ص 189. مصباح كفعمى: ج 2، ص 600. وقايع المشهور: ص226

10 ذى الحجه

1- عيد قربان

روز عيد اضحى است، و در اين روز حجاج بيت اللَّه الحرام براى رمى جمرات و قربانى كردن در منى به سر مى برند.

توضيح المقاصد: ص 30. مسار الشيعة: ص 18

2-شهادت عبداللَّه محض و جمعى از آل حسن عليه السّلام

در اين روز در سال 145 ه’ جناب عبداللَّه محض بن حسن مثنى بن امام حسن مجتبى عليه السّلام در سن 57 سالگى همراه با جمعى از برادران و پسر عموهاى خود در زندان منصور دوانيقى لعنة اللَّه عليه به شهادت رسيدند. زندان آنان به گونه اى بود كه روز و شب در آن مشخص نبود.

مراقد المعارف: ج 2، ص 15. كتاب المعقبين من ولد الامام امير المؤمنين عليه السّلام: ص 123 – 124

3-نماز عيد امام رضا عليه السّلام در خراسان

در اين روز آقا و مولايمان حضرت ثامن الحجج عليه السّلام به خواهش مأمون، در خراسان براى نماز عيد تشريف فرما شدند. مأمون با ديدن ازدحام مردم براى شركت در نماز به امامت حضرت، دستور داد از نيمه راه باز گردند، چرا كه ترسيد مردم بر او شورش كنند. در مراجعت از اين نماز بود كه حضرت رضا عليه السّلام از خداوند تقاضاى مرگ فرمود.

قلائد النحور: ج ذى الحجه، ص 383

11 ذى الحجه

1-روز نوشتن دعاى صباح

در اين روز أمير المؤمنين عليه السّلام به تعليم پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله دعاى شريف صباح را به دست مبارك خود نوشتند.

بحار الانوار: ج 91، ص 247

2-افشاء سر ولايت توسّط عايشه

در اين روز در سال دهم هجرت در حجة الوداع پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله به حفصه سرّى را بيان فرمود و به او تذكر داد كه اگر اين سرّ را با كسى بازگو كنى، لعنت خدا و ملائكه و تمامى مردم بر تو باد. حفصه بلافاصله آن سِر را به عايشه گفت.… عمر مى گويد: مراد از اين دو زن كه در اذيّت پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله هم پيمان بودند عايشه و حفصه است.

بحار الانوار: ج 22، ص 232. صحيح بخارى: ج 6، ص 195 – 197 وقايع المشهور: ص 229. تفسير قرطبى: ج 5، ص 172

13 ذى الحجه

1- شق القمر

در شب 14 ذى الحجه واقعه شق القمر به اعجاز پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله در مكه رخ داد. با انگشت اشاره به ماه كردند، و به قدرت الهى دو نيم شد و باز به هم پيوست، و آيه نازل شد: «اقْتَرَبَتِ السّاعَةُ وَ انْشَقَّ الْقَمَرُ

سوره قمر: آيه 1  رياحين الشريعة: ج 2، ص 257. فيض العلام: ص 120. بحار الانوار: ج 17، ص 350 – 353

14 ذى الحجه

1- بخشيدن فدك به حضرت زهرا سلام اللَّه عليها در اين روز يا شب آن در سال هفتم هجرت، فدك به حضرت زهرا سلام اللَّه عليها بخشيده شد، و حضرت رسول صلّى اللَّه عليه و آله بر اين بخشش شاهد گرفتند. قول ديگر در اين باره 15 رجب است.

بحار الانوار: ج 95، ص 189. مستدرك سفينة البحار: ج 2، ص 216 مصباح كفعمى: ج 2، ص 598

15 ذى الحجه

1 – ولادت امام هادى عليه السّلام

امام هادى عليه السّلام بنابر مشهور در چنين روزى از سال 212 يا 214 ه’، در قريه صريا نزديكى مدينه به دنيا آمد. نام مبارك آن حضرت «على»، نام پدرشان جواد الائمة عليه السّلام، و نام مادر آن حضرت سمانه مغربيه معروف به سيده با كنيه امّ الفضل است.

توضيح المقاصد: ص 30. كافى: ج 2، ص 551. ارشاد: ج 2،ص 298. اعلام الورى: ج 2، 109. فيض العلام: ص 121. بحار الانوار: ج 50، ص 116 – 117. مناقب ابن شهر آشوب: ج 4، ص 382 (رياحين الشريعة: ج 3، ص 23. مناقب ابن شهر آشوب: ج 4، ص 433)

18 ذى الحجه

1 – عيد غدير

در اين روز در سال دهم هجرت واقعه غدير در بازگشت از حجة الوداع به وقوع پيوست، و طى سه روز كه كاروان

صد و بيست هزار نفرى حجاج در غدير خم توقف داشتند پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله در بلندترين خطبه خود على بن ابى طالب و يازده امام عليهم السّلام بعد از او را به عنوان امامان مردم تا روز قيامت معرفى كردند و از همه آن جمعيّت بيعت گرفتند.

عيد بزرگ آل محمّد عليهم السّلام:

اين روز بزرگترين عيد آل محمّد عليهم السّلام به شمار مى آيد، چرا كه واقعه اى مهم و عظيم بعد از زحمات انبياء و اوصياء و اولياء است ، و طى آن به دستور الهى اعلان عمومى به وصايت بلافصل امير المؤمنين على بن ابى طالب عليه

السّلام شده است. (توضيح المقاصد: ص 31. العدد القوية: ص 166. مصباح كفعمى: ج 2، ص 601. مناقب ابن شهر آشوب: ج 3، ص 37 . مصباح المتهجد: ص 754. بحار الانوار: ج 35، ص 150، ج 95، ص 189. فيض العلام: ص 122)

اين روز عيد مبارك آسمانى است.

روزى است كه خداوند متعال حضرت ابراهيم عليه السّلام را از آت ش نجات داد.

(مسار الشيعة: ص 22. فيض العلام: ص 125. زاد المعاد: ص 269. تقويم المحسنين: ص 14)

روزى است كه توبه حضرت آدم عليه السّلام قبول شد.

(مسار الشيعة: ص 22. فيض العلام: ص 125)

روزى است كه خداوند متعال حضرت موسى عليه السّلام را بر ساحران غلبه داد.

(مسار الشيعة: ص 22. فيض العلام: ص 125)

روزى است كه حضرت موسى عليه السّلام در حضور امّت خود يوشع بن نون را وصى خود گردانيد.

(مسار الشيعة: ص 22. فيض العلام: ص 125)

روزى است كه حضرت عيسى عليه السّلام شمعون الصفا را جانشين خود گردانيد.

(مسار الشيعة: ص 22. فيض العلام: ص 125)

روزى كه حضرت سليمان عليه السّلام رعيت خود را بر جانشينى آصف بن برخيا گواه گرفت.

(مسار الشيعة: ص 22. فيض العلام: ص 125)

روز عقد اخوت بستن پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله بين اصحابش است.

(مصباح كفعمى: ج 2، ص 125. تقويم المحسنين: ص 14. تقويم الائمة عليهم السّلام: ص 14)

در اين روز پيامبران جانشينان خود را معيّن مى نمودند، و زيارت امير المؤمنين عليه السّلام در اين روز وارد شده است.

(بحار الانوار: ج 97، ص 384)

بعد از اعلام ولايت در غدير، جبرئيل نازل شد و اين آيه را آورد: «الْيَوْمَ أكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ أتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتى وَ رَضيتُ لَكُمُ اْلإِسْلامَ ديناً»

(سوره مائده: آيه 3)

«امروز براى شما دينتان را كامل نمودم و نعمتم را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان دين شما راضى شدم»………..

2 – قتل عثمان

در اين روز در سال 34 ه’ عثمان بن عفان بعد از محاصره خانه او توسّط مسلمين، در سن 81 يا 90 سالگى به دست مردى از اهل مصر كشته شد.

(تاريخ الخلفاء: ص 162. مسار الشيعة: ص 21 – 22. توضيح المقاصد: ص 32. العدد القوية: ص 166. مصباح كفعمى: ج 2، ص 601. بحار الانوار: ج 95، ص 189. فيض العلام: 125)

هنگامى كه معترضين به شهرهاى خود باز مى گشتند، پيك مخصوص عثمان را ديدند كه از بيراهه مى رود. او را گرفتند و نامه اى از طرف عثمان ديدند كه به والى مصر نوشته است: به محض آمدن اينها، يكى را بكش، و دست ديگرى را قطع كن. .. آنان برگشتند و افراد زيادى در مسير همراه آنها به مدينه آمدند و حدود پنجاه روز خانه او را محاصره كردند.

عثمان در ايّام محاصره، از أميرالمؤمنين عليه السّلام آب طلبيد. حضرت سه مشك آب سرد بردند، ولى آخر الامر معترضين به منزل او ريختند و مردى مصرى عثمان را كشت. گرچه بنى هاشم مانع شدند، و بنابر نقلى امام حسن عليه السّلام جراحت مختصرى برداشت و سر قنبر زخمى شد.

(مروج الذهب: ج 2، ص 353)

3 – خلافت ظاهرى امير المؤمنين عليه السّلام

در روز قتل عثمان در سال 34 ه’ مردم با أميرالمؤمنين عليه السّلام بيعت كردند.

(مسار الشيعة: ص 21 – 22. فيض العلام: ص 25. تتمة المنتهى: ص 16. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 212)

20 ذى الحجة

1 – خروج ابراهيم بن مالك اشتر براى جنگ با ابن زياد

هنگامى كه كوفه را جناب مختار رحمة اللَّه از قتله سيّد الشّهداء عليه السّلام پاك كرد، در اين روز ابراهيم بن مالك اشتر با 12000 يا به روايت ابن نما با كمتر از 20000 نفر براى جنگ با ابن زياد از كوفه خارج شد و مختار به مشايعت او رفت. لشكر ابراهيم تا كنار نهر خازر در پنج فرسخى موصل رفت، و آن مكان را لشكرگاه كرد. عبيداللَّه به موصل آمد و آنجا را با سى هزار يا هشتاد هزار سواره تصرّف كرد و آماده جنگ با لشكر ابراهيم شدند…….

سپس ابراهيم دعا كرد كه خداوند نصرت و پيروزى را نصيب ما فرمايد، چون ما براى خونخواهى اهل بيت پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله غضب كرده ايم.

صبح قسمتهاى مختلف لشكر و پرچم ها را بازديد نمود و جنگ آغاز شد. سرانجام بعد از چند روز جنگ، و فرار لشكر عبيداللَّه بن زياددر روز عاشوراى سال 67 ه’ عبيداللَّه به دست ابراهيم بن مالك اشتر نخعى به دركات جهنّم شتافت و سر او را براى مختار فرستادند.

(بحار الانوار: ج 45، ص 380 – 384. فرسان الهيجاء: ج 2، ص 235 – 238)

22 ذى الحجة

1 – شهادت ميثم تمّار

در اين روز در سال 60 ه’ ميثم تمّار به دليل وفادارى به امام حسين عليه السّلام به دست ابن زياد به دار آويخته شد و به شهادت رسيد .

(اعلام الورى: ج 1، ص 343. قلائد النحور: ج ذى الحجة، ص 416. منتخب التواريخ: ص 131. مراقد المعارف: ج 2، ص 340. وقايع المشهور: ص 240)

24 ذى الحجة

1 – روز مباهله

اين روز از يك سو روز مباهله اهل بيت عليهم السّلام با نصارى نجران است و از سوى ديگر نزول آيه تطهير در شأن اهل بيت عليهم السّلام در اين روز بوده است.

(مسار الشيعة: ص 22 – 23. العدد القوية: ص 307 – 308. مصباح كفعمى: ج 2، ص 601. بحار الانوار: ج 97، ص 168، 384. فيض العلام: ص 127 – 129. زاد المعاد: ص 287) (تفسير برهان: ج 1، ص 287 – 288. قلائد النحور: ج ذى الحجة، ص 427، 438، 441)

 

2 – روز خاتم بخشى

در اين روز أميرالمؤمنين عليه السّلام در مسجد پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله انگشتر خود را در حالت ركوع به سائل بخشيد، و آيه مباركه«إنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُوَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ»

(سوره مائده: آيه 55) (قلائد النحور: ج ذى الحجه، ص 426.  (تفسير برهان: ج 1، ص 479)

3 – نزول سوره هل اتى

در اين روز سوره «هل اتى» در شأن امير ال مؤمنين و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسين عليهم السّلام نازل شده است. اين مهم بعد از سه روز روزه آنان و اعطاى افطارشان به مسكين و يتيم و اسير بود كه آن طعام بهشتى نازل شد. بنابر نقلى روز 25 ذى الحجة سوره مباركه نازل شد.

(زاد المعاد: ص 301 ) (توضيح المقاصد: ص 32. مسار الشيعة: ص 23. مصباح المتهجد: ص 712. العدد القوية: ص 315. مصباح كفعمى: ج 2، ص 601. فيض العلام: ص 128)

25 ذى الحجة

1 – اولين نماز جمعه امير المؤمنين عليه السّلام

اين روز مقارن است با اولين جمعه اى كه أميرالمؤمنين عليه السّلام بعد از بيعت مردم با آن حضرت نماز جمعه خواندند.

(منتخب التواريخ: ص 159)

27 ذى الحجة

1 – مرگ مروان

در اين روز در سال 133 ه’ مروان بن محمد بن مروان بن حكم معروف به مروان حمار آخرين خليفه بنى اميّه كشته شد، و دولت هزار ماهه بنى اميّه منقرض شد.

(تتمة المنتهى: ص 146. زاد المعاد: ص 304. فيض العلام: ص 131)

2 – واقعه حرّه

در اين روز واقعه حرّه در چهارشنبه سال 63 ه’ به وقوع پيوست، كه تعبير رواين سه روز به آخر ذى الحجة مانده 27 يا 28 است.

(بحار الانوار: ج 18، ص 125 – 126. قلائد النحور: ج ذى الحجة، ص 448. فيض العلام: ص 132)

 

3 – وفات على بن جعفر عليه السّلام

در اين روز در سال 210 ه’ على بن جعفر عليه السّلام وفات كرد.

(قلائد النحور: ج ذى الحجة، ص 448. سبل الرشاد الى اصحاب الامام الجواد 7: ص 175) امامزاده جليل القدر جناب على بن جعفر الصادق عليه السّلام سيّدى بزرگوار، شديد الورع، كثير الفضل و عالمى عامل و يكى از بزرگترين روات موثق شمرده شده است. او امام صادق و حضرت موسى بن جعفر و امام رضا و حضرت جواد عليهم السّلام را درك کرده اند.مسعودى روز وفات آن حضرت را 27 ذى الحجه و سال وفات را 233 ه’ و عمر آن حضرت را 72 سال مى داند.

(مروج الذهب: ج 4، ص 127)

آخر ذى الحجة

1 – مرگ پدر ابوبكر

در آخر سال 13 ه’ ابوقحافه عثمان بن عامر، پدر ابوبكر، در سن 97، يا 99 يا 104 سالگى از دنيا رفت. ابوقحافه در روز فتح مكه اسلام آورد، و در زمان عمر، بعد از ششماه و چند روز از مرگ ابوبكر مرد.

(مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 210. شرح ابن ابى الحديد: ج 1، ص 156. مستدرك حاكم: ج 3، ص 244 . استيعاب ابن عبدالبر: ج 8، ص 25. مروج الذهب مسعودى: ج 2، ص 307)

2 – مرگ هند جگرخوار

در سال 13 ه’ در روز مرگ ابوقحافه، هند جگرخوار همسر ابوسفيان و مادر معاويه بدركات جحيم شتافت.

(تتمة المنتهى: ص 43. مروج الذهب مسعودى: ج 2، ص 307)

هند به ظاهر همسر ابوسفيان و مادر معاويه و عتبه و يزيد بود

(تتمة المنتهى: ص 50. بحار الانوار: ج 20، ص 549. حمزه سيّد الشّهداء 7: ص 26 – 27. منتخب التواريخ: ص 51 )

تتمه ذى الحجة

1-نامه پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله به پادشاهان بزرگ

در اين ماه در سال 6 ه’ پيامبر صلّى اللَّه عليهو آله نامه هايى به عنوان دعوت به اسلام و يكتاپرستى به پادشاهان كشورهاى مختلف نوشته، همراه با نمايندگانى براى آنها فرستادند.

بحارالانوار: ج 20، ص 382

2-رحلت حضرت ابوذر

در اين ماه در سال 32 ه’ جناب ابوذر در ربذه رحلت نمود.

الغدير: ج 8، ص 322. البداية النهاية: ج 7، ص 185. تتمة المنتهى: ص 15 منتخب التواريخ: ص 32. منتهى الامال: ج 1، ص 117 – 118. ابوذر غفارى: ص 30 – 40. مراقدالمعارف: ج 1، ص 101 – 102

3-مرگ ابوموسى اشعرى

در ماه ذى الحجة سال 44 ه’ (و به قولى سال 42 و يا 52) عبداللَّه بن قيس مشهور به ابوموسى اشعرى به درك واصل شد. او بعد از هجرت در سالهاى آخر عمر رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله به ظاهر اسلام آورد، و آن قدر در نفاق و همدلى با عمر مشهور بود كه او را جزء حزب عمر شمرده اند.

تاريخ دمشق: ج 32، ص 100. تذكرة الحفاظ: ج 1، ص 24. منتخب التواريخ: ص 63، 214. اغتيال النبى صلّى اللَّه عليه و آله: ص 72 – 78. تتمة المنتهى: ص 41. شرح نهج البلاغة ابن ابى الحديد: ج 31، ص 303 – 305. بحار الانوار: ج 28، ص 99

4-وفات زراره

در اين ماه در سال 148 ه’، دو ماه بعد از شهادت آقا و مولايمان حضرت صادق عليه السّلام جناب زرارة بن اعين وفات كرد. او در روز شهادت امام صادق عليه السّلام در بستر بيمارى بود.

مسند زرارة بن اعين: ص 23 – 24 اختيار معرفة الرجال (رجال كشى): ص 133 – 142

 

ماه محرم

1 محرم

1-آغاز ايام حسينى

اولين روز از ماه حزن و اندوه آل محمد عليهم السّلام است، كه همه انبياء و ملائكه و شيعيان و دوستان اهل بيت عليهم السّلام محزون اند. بايد گفت: كاه حزن و اندوه تمام عالم است، چرا كه همه ساله از اول محرم تا روز عاشورا پيراهن پاره پاره سيّد الشّهداء عليه السّلام را از عرش خدا به رو به زمين مى آويزند و حزن واندوه عالم را فرا مى گيرد.

خصائص الزينبيه، ص 49، خصيصه نوزدهم

2- ماجراى شعب ابى طالب عليه السّلام

در پى بالا گرفتن قدرت اسلام پس از بعثت پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله، قريش پيمان نامه اى نوشتند و طى آن قرار گذاشتند با بنى هاشم تكلم نكنند و با آنان هم سفره و همنشين نشوند و معامله ننمايند، و آنان را به گونه اى در فشار قرار دهند كه پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله را به قريش تحويل دهند تا آن حضرت را به قتل برسانند. حضرت ابوطالب عليه السّلام بنى هاشم را به دره اى كه منتسب به آن حضرت بود برد، و اطراف آن را محكم كرده و براى حفظ جان پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله شبانه روز كمر همّت بست.

قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 9، الوقايع و الحوادث، ج 2، ص 7

3-جنگ ذات الرقاع

در سال چهارم هجرت به تحريك كفار قريش بين مسلمانان و قبائلى كه اطراف مدينه زندگى مى كردند و قصد محاصره مدينه را داشتند جنگى در گرفت. پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله با 400 يا 790 نفر از مدينه بيرون رفتند. در اين غزوه حضرت نماز خوف خواندند و جنگ تا سه روز طول كشيد تا شر آنان دفع شد. اين واقعه به قولى در 15 جمادى الاولى بوده است.

الوقايع و الحوادث، ج 2، ص 45. توضيح المقاصد، ص 2 – 3. وقايع المشهور، ص 98

4-اولين جمع آورى زكات

در روز اول محرم پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله براى اولين بار مأمورانى را براى جمع آورى زكات و صدقات به اطراف مدينه فرستاد.

الوقايع و الحوادث، ج 2، ص 42. قلائد النحور، ج محرم و صفر، ص 15

5-امام حسين عليه السّلام در راه كربلا

روز اول محرم، امام حسين عليه السّلام در قصر بنى مقاتل نزول اجلال فرمودند، و از عبيداللَّه بن حر جعفى دعوت به يارى نمودند، ولى او اجابت نكرد و بعداً پشيمان شد. (ارشاد، ج 2، ص 81)

6- قيام مردم مدينه بر عليه يزيد

در اين روز در سال 63 ه’ مردم مدينه براى قيام عليه يزيد حركت كردند. قضيه از آنجا آغاز شد كه جمعى از اهالى مدينه به رهبرى عبداللَّه بن حنظله به شام رفتند و دستگاه يزيد و شرابخوارى و قماربازى و سگ بازى او را ديدند، و به مدينه بازگشته و مردم را از وضع فساد دربار اموى آگاه ساختند. با شنيدن اين اخبار همگان بر خلع يزيد اتفاق نمودند، و به سرپرستى عبداللَّه عليه يزيد قيام نمودند و افراد اموى ساكن مدينه را بيرون كردند. لشكر شام پس از اطلاع از اين قيام به طرف مدينه حركت كرد و واقعه حرّه پيش آمد.

الوقايع و الحوادث، ج 2، ص 49

7-كلام عاشورائى امام رضا عليه السّلام

در روز اول محرم ريّان بن شبيب خدمت امام رضا عليه السّلام رسيد. حضرت به او فرمود: اى پسر شبيب، مردم عرب در زمان جاهليت جنگ را در ايام محرم حرام مى دانستند، ولى اين امت احترام اين ماه را از بين بردند و حرمت پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله را رعايت نكردند. در اين ماه خون ما را حلال دانستند، و هتك حرمت ما كردند و فرزندان و زنان ما را اسير نمودند، و سراپرده ما را آتش زدند و اموال ما را غارت كردند و رعايت احترام رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله را در باره ما ننمودند.همانا روز شهادت حسين عليه السّلام پلك چشمان ما را مجروح كرد و اشكهاى ما را روان ساخت و دل ما را سوزاند، و عزيز ما را در زمين كربلا ذليل كرد و نزد ما محنت و بلا را تا روز جزا به ………………اى پسر شبيب، اگر دوست دارى كه با ما در درجات عالى بهشت باشى محزون باش براى حزن ما و شاد باش در شادى ما، و بر تو باد به ولايت ما كه اگر كسى سنگى را دوست داشته باشد خداوند متعال او را با همان سنگ محشور مى كند. . .

2محرم

1-ورود امام حسين عليه السّلام به كربلا

بنابر مشهور در اين روز در سال 61 ه’ آقا و مولايمان حضرت اباعبداللَّه الحسين سيّد الشّهداء عليه السّلام با اهل بيت و اصحابشان وارد كربلاى معلى شدند.

ارشاد: ج 2، ص 84. قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 24. الوقايع و الحوادث: ج 2ص 89. مناقب ابن شهر آشوب: ج 4، ص 105. جلاء العيون: ص 379. معالى السبطين: ج 1ص 285. از مدينه تا مدينه: ص 326. فيض العلام: ص 142

3محرم

1-نامه امام حسين عليه السّلام براى اهل كوفه

در اين روز امام حسين عليه السّلام براى بزرگان كوفه نامه اى نوشتند و آن را به قيس بن مسهّر صيداوى دادند كه به كوفه برساند. مأمورين در بين راه قيس را گرفتند، و پس از آنكه او بر ضد يزيد و ابن زياد سخن گفت، او را به شهادت رساندند.

قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 41

2- ورود عمر بن سعد به كربلا

در اين روز عمر بن سعد با شش هزار يا نه هزار سوار براى قتل پسر پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله وارد كربلا شد و در مقابل آن حضرت لشكرگاه ساخت و خيمه برافراخت. ورود ابن سعد به كربلا در روز چهارم هم نقل شده است.

قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 40. از مدينه تا مدينه: ص 343. معالى السبطين: ج 1، ص 301. فيض العلام: ص 143

4محرم

1-فتواى شريح قاضى به قتل امام حسين عليه السّلام

در اين روز از سال 61 ه’ ابن زياد با استناد به فتوائى كه از شريح قاضى گرفته بود، در مسجد كوفه خطبه خواند و مردم را به كشتن امام حسين عليه السّلام تحريص كرد.

الوقايع و الحوادث: ج 2، ص 124

6محرم

1-يارى طلبيدن حبيب بن مظاهر از بنى اسد

در شب ششم جناب حبيب بن مظاهر اسدى با اذن امام حسين عليه السّلام براى آوردن ياور و كمك، به قبيله بنى اسد رفت. اسديان پذيرفتند و حركت كردند، ولى جاسوسان به عمر سعد خبر دادند و او عده اى را فرستاد تا مانع آنها شوند. لذا درگيرى رخ داد كه در اين ميان جمعى از بنى اسد شهيد و زخمى و بقيه ناگزير به فرار شدند و حبيب به خدمت حضرت آمد و جريان را عرض كرد.

الوقايع و الحوادث: ج 2، ص 149. از مدينه تا مدينه: ص 368 – 370

2-اولين محاصره فرات در كربلا

به نقلى در اين روز عمر سعد، شبث بن ربعى خبيث را همراه سه هزار مرد سفاك با كوبيدن طبل و دهل كنار فرات فرستاد كه اطراف آن را به محاصره در آوردند.

از مدينه تا مدينه: ص 360

3-تراكم لشكر يزيد در كربلا

در اين روز لشكر زيادى براى جنگ با حضرت اباعبداللَّه عليه السّلام جمع شدند.

الوقايع و الحوادث: ج 2، ص 153

7محرم

1- ملاقات امام حسين عليه السّلام با ابن سعد

در شب هفتم امام حسين عليه السّلام با عمر سعد ملعون ملاقات و گفتگو كردند. خولى بن يزيد اصبحى چون عداوت شديدى با امام عليه السّلام داشت ماجرا را به ابن زياد گزارش داد و آن ملعون نامه اى براى عمر سعد نوشت و او را از اين ملاقاتها بر حذر داشت و دستور منع آب را صادر كرد.

قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 63. معالى السبطين: ج 1، ص 315

2-منع آب از امام حسين عليه السّلام

در اين روز آب را بر اهل بيت سيّد الشّهداء عليه السّلام بستند، چه اينكه نامه ابن زياد بدين مضمون رسيد كه نگذاريد حتّى يك قطره آب هم به آنها برسد. عمروبن حجاج زبيدى با چهار هزار تيرانداز مأمور منع آب فرات شدند كه به هيچ وجه آبى به خيمه گاه پسر پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله برده نشود.

الوقايع و الحوادث: ج 2، ص 153. فيض العلام: ص 146

8 محرم

1-قحط آب در خيمه هاى حسينى

در اين روز آب در خيمه هاى سيّد الشّهداء عليه السّلام ناياب شد.

قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 81. الوقايع و الحوادث: ج 2، ص 154

9 محرم

1-محاصره خيمه ها در كربلا

امام صادق عليه السّلام فرمودند: تاسوعا روزى بود كه حسين عليه السّلام و اصحابش را در كربلا محاصره كردند و سپاه شام بر قتال آن حضرت اجتماع نمودند و پسر مرجانه و عمر سعد به خاطر كثرت سپاه و لشكرى كه براى آنها جمع شده بود خوشحال شدند، و آن حضرت و اصحابش را ضعيف شمردند و يقين كردند كه ياورى از براى او نخواهد آمد و اهل عراق حضرتش را مدد نخواهند نمود.

كافى: ج 4، ص 147

2-آمدن امان نامه براى فرزندان امّ البنين عليه السّلام

در اين روز شمر ملعون براى حضرت عبّاس عليه السّلام و برادرانش امان نامه آورد.

اعلام الورى: ج 1، ص 455. فيض العلام: ص 146. بحار الانوار: ج 44، ص 361  از مدينه تا مدينه: ص 381 -382

3-درخواست تأخير جنگ از سوى امام حسين عليه السّلام

در عصر تاسوعا امام عليه السّلام براى به تعويق انداختن جنگ يك شب ديگر مهلت گرفتند.

اعلام الورى: ج 1، ص 455. فيض العلام: ص 146. بحار الانوار: ج 44، ص 392مناقب ابن شهر آشوب: ج 4، ص 107

4- آمدن لشكر تازه نفس به كربلا

در اين روز لشكر مجهزى به دستور ابن زياد از كوفه وارد كربلا شد، و شمر نامه ابن زياد را آورد.

اعلام الورى: ج 1، ص 455. فيض العلام: ص 146

5- خطابه امام حسين عليه السّلام براى اصحابش

در عصر اين روز امام حسين عليه السّلام در جمع ياران خطبه اى قرائت فرمودند، و اصحاب اعلام وفادارى نمودند.

مناقب ابن شهر آشوب: ج 4، ص 107

 شب عاشورا

1- سخنان امام عليه السّلام با اهل بيت و اصحابش

در اين شب امام حسين عليه السّلام اصحاب و اهل بيت خود را جمع نمودند و كلماتى را به آنان فرمودند. خلاصه كلمات حضرت اين بود كه من بيعت خود را از شما برداشتم و شما را به اختيار خود گذاشتم تا به هرجا كه مى خواهيد كوچ كنيد. پس از فرمايشات حضرت اهل بيت عليهم السّلام و اصحاب كلماتى در وفادارى و جان نثارى خود نسبت به آن حضرت ابراز داشتند.

فيض العلام: ص 147. وسيلة الدارين: ص 298 – 299

2- سخنان زينب كبرى عليه السّلام با امام حسين عليه السّلام

در اين شب بود كه زينب كبرى سلام اللَّه عليها اشعار «يا دهر اف لك من خليل. . . » را از زبان برادرش امام حسين عليه السّلام شنيدو هنگامى كه متوجه شد فردا روز شهادت حضرت است فرمود: «اى كاش مرگ مرا نابود ساخته بود و اين روز را نديده بودم». سپس سيلى به صورت زد و بيهوش شد. امام عليه السّلام خواهر عزيز و مكرمه خود را به هوش آوردند و مطالبى فرمودند.

فيض العلام: ص 149. وسيلة الدارين: ص 302 -303

10 محرم

1-شهادت امام حسين عليه السّلام:

در اين روز در سال 61 ه’ كه روز شنبه يا دوشنبه بوده، آقا و مولايمان حضرت اباعبداللَّه الحسين عليه السّلام در سن 58 سالگى (و يا 56 و يا 57 سالگى) بعد از نماز ظهر، مظلومانه و با حالت تشنگى و گرسنگى در زمين كربلا به شهادت رسيدند.

ارشاد: ج 2، ص 133. اعلام الورى: ج 1، ص 420. كشف الغمة: ج 2، ص 40. توضيح المقاصد: ص 3. مسار الشيعه: ص 25. كافى: ج 2، ص 484. تهذيب شيخ طوسى: ج 6، ص 42. زاد المعاد: ص 306. معالى السبطين: ج 2، ص 5. مصباح كفعمى: ج 2، ص 594. مصباح المتهجد: ص 712. مقاتل الطالبين: ص 78). اين روز، روز باريدن خون از آسمان است، و روزى است كه شهادت اهل بيت و اصحاب امام حسين عليه السّلام در آن به وقوع پيوسته است. (زاد المعاد: ص 307 306.

2- شهادت حبيب بن مظاهر اسدى كوفى.

3- شهادت مسلم بن عوسجه.

4 شهادت حر بن يزيد رياحى.

5-شهادت جون مولى ابى ذر الغفارى.

6-شهادت همسر وهب، به دست رستم غلام شمر. منتخب التواريخ: ص 288

7- شهادت شبيه ترين مردم به رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله، على اكبر عليه السّلام فرزند بزرگ سيّد الشّهداء عليه السّلام عموى والامقام حضرت صاحب الامر عليه السّلام.

8- شهادت قاسم بن الحسن عليه السّلام.

9- شهادت عبداللَّه بن الحسن عليه السّلام.

10- شهادت قمر منير بنى هاشم حضرت عباس بن على بن ابى طالب عليه السّلام.

11-شهادت مولانا الرضيع باب الحوائج على اصغر عليه السّلام.

12-آمدن ذوالجناح با يال و كاكل خونين به سوى خيمه فاطميات براى آوردن خبر شهادت آن حضرت.

13-ماتم و ناله و گريه پردگيان حرم بر سيّد الشّهداء عليه السّلام و اولاد و بستگان و اصحاب آن حضرت.

14-غارت اموال از خيام امام حسين عليه السّلام.

15-فرار فاطميات و علويات در بيابانها بعد از شهادت آقا و سرورشان اباعبداللَّه عليه السّلام.

16-غارت كردن لباس و زره و. . . از بدن مطهر شهداى كربلا.

17- جدا شدن سرهاى مطهر امام حسين عليه السّلام و اهل بيت و اصحاب آن حضرت.

18- به آتش كشيدن خيمه هاى آل اللَّه، فرزندان رسول خدا و على مرتضى و فاطمه زهراء عليهم السّلام.

19- شهادت دختران كوچك در كنار خيمه ها.

20- گريه و ماتم بر سيّد الشّهداء عليه السّلام و عزاى زمين و زمان، عرش و آسمان، جن و انس و ملك و وحوش بر آن حضرت.   در اين روز ملكى ندا كرد: اى امت ظالمى كه عترت پيامبر خود را كشتيد، خداوند شما را موفق به درك عيد فطر و قربان نفرمايد.    بحار الانوار: ج 45، ص 218. وسائل الشيعه: ج 4، ص 213

21- رأس مطهر امام حسين عليه السّلام در كوفه:

عصر عاشورا رأس مطهر و نورانى امام حسين عليه السّلام را توسط خولى بن يزيد اصبحى ملعون و حميد بن مسلم ازدى به كوفه فرستادند.    اعلام الورى: ج 1، ص 470. منتهى الامال: ج 1، ص 401. فيض العلام: ص 155

22-خونين شدن ريشه هر گياهى كه از زمين مى كشيدند، از مصيبت عظماى آن روز.

23-قتل ابن زياد:

ابن زياد در روز عاشوراى سال 67 ه’ به فرمان مختار به جزاى ظاهرى اعمالش رسيد و كشته شد.

تتمة المنتهى: ص 90. قلائد النحور: ج ذى الحجة، ص 424. استيعاب: ج 1، ص 396. البداية و النهاية: ج 8 ، ص 310

24-قيام حضرت مهدى عليه السّلام:

به روايتى حضرت بقية اللَّه الاعظم حجة بن الحسن العسكرى ارواحنا له الفداه در اين روز قيام خواهند كرد.

اعلام الورى: ج 2، ص 286. بحار الانوار: ج 95، ص 190

25- وفات امّ سلمه:

در اين روز در سال 63 62 ه’ امّ سلمه همسر پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله از دنيا رحلت فرمود.

مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 215).

شب يازدهم محرم

1-شام غريبان كربلا

نخستين شب عزا و سوگ خاندان پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله پس از شهادت سيّد الشّهداء عليه السّلام است. شبى تيره تر از سياهى! شبى جانسوز كه در آن تلخترين لحظات بر خاندان امام حسين عليه السّلام گذشت.

2- سر امام حسين عليه السّلام در تنور خولى

شب يازدهم شبى است كه سر مطهر امام حسين عليه السّلام در تنور منزل خولى بود در حاليكه نورانيّت آن سر فضا را روشن نموده بود .فيض العلام: ص 155 – 156

11محرم

1- حركت كاروان اسرا از كربلا

عمر سعد ملعون روز يازدهم تا وقت ظهر در كربلا ماند، و بر كشتگان سپاه خود نماز گذارد و آنان را به خاك سپرد. وقتى روز از نيمه گذشت فرمان داد تا دختران پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله را بر شتران بى جهاز سوار كردند و سيّد سجّاد عليه السّلام را نيز با غل جامعه بر شتر سوار كردند. هنگامى كه آنان را از قتلگاه عبور دادند و نظر بانوان بر جسم مبارك امام حسين عليه السّلام افتاد، لطمه ها بر صورت زدند و صدا به صيحه و ندبه برداشتند.

قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 184. فيض العلام: ص 156. معالى السبطين: ج 2، ص 90

2-تشكيل مجلس ابن زياد

روز يازدهم عمر سعد به كوفه آمد. ابن زياد اذن عمومى داد تا مردم در مجلس حاضر شوند. سپس رأس مطهر امام حسين عليه السّلام را نزد او گذاشتند و او نگاه مى كرد و تبسّم مى نمود و با چوبى كه در دست داشت جسارت مى نمود.

اعلام الورى: ج 1، ص 471

3- حركت اهل بيت امام حسين عليه السّلام به سوى كوفه عصر روز يازدهم اهل بيت عليهم السّلام را با حالت اسارت به كوفه بردند.

اعلام الورى: ج 1، ص 471  قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 204

12محرم

1-دفن شهداى كربلا

روز دفن بدنهاى مطهر سيّد الشّهداء عليه السّلام و اهل بيت و اصحاب آن حضرت، توسّط امام سجّاد عليه السّلام به يارى جمعى از بنى اسد است.

اعلام الورى: ج 1، ص 470. الوقايع و الحوادث: ج محرم، ص 61. وقايع الايّام: تتمه محرم، ص 132

2- ورود اهل بيت عليه السّلام به كوفه

روز دوازدهم روز ورود اهل بيت عليهم السّلام با حالت اسارت به كوفه است.قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 204. الوقايع و الحوادث: ج محرم، ص 25

3- روز شهادت حضرت سجّاد عليه السّلام

شهادت امام زين العابدين عليه السّلام بنابرقولى در اين روز در سال 94 ه’ در سن 57 سالگى واقع شده است

توضيح المقاصد: ص 3

13محرم

1- اسراى اهل بيت عليه السّلام در مجلس ابن زياد

پس از آنكه اسرا و سرهاى مقدس شهدا را در كوفه گردانيدند، ابن زياد در كاخ خود نشست و دستور داد سر مطهر امام حسين عليه السّلام را در برابرش گذاشتند. آنگاه زنان و كودكان آن حضرت را به همراه امام سجّاد عليه السّلام در حاليكه به طناب بسته بودند وارد مجلس نموده، در برابر تخت آن ملعون ايستاده نگه داشتند. در اين حال درباريان آن ملعون به تماشا ايستاده بودند.    الوقايع و الحوادث: ج 4، ص 63. وقايع الايّام: تتمه محرم، ص 256

2-اسراى اهل بيت عليه السّلام در زندان كوفه

پس از مجلس شوم ابن زياد، اهل بيت عليهم السّلام را با غل و زنجير وارد زندان كوفه نمودند.    الوقايع و الحوادث: ج محرم ص 94. وقايع الايّام: تتمه محرم، ص 263

3- خبر شهادت امام حسين عليه السّلام در مدينه و شام

ابن زياد به مدينه و شام نامه نوشت و خبر شهادت امام حسين عليه السّلام را منتشر ساخت.   الوقايع و الحوادث: ج محرم، ص 96. وقايع الايّام: تتمه محرم، ص 263

4-شهادت عبداللَّه بن عفيف

عبداللَّه بن عفيف ازدى بزرگوارى از اصحاب امير المؤمنين عليه السّلام بود و در جنگهاى جمل و صفين دو چشم خويش را از دست داده بود. لذا مشغول عبادت بود.

 الوقايع و الحوادث: ج 4، ص 80، 87 – 88

15محرم

1- فرستادن سرهاى مطهر شهدا به سوى شام

بنابر بعضى اقوال، در اين روز سرهاى مطهر اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السّلام را به سوى شام حركت دادند. (وقايع الايّام: تتمه محرم، ص 281) البته بعداً اهل بيت عليهم السّلام سرهاى مطهر را به بدنها ملحق كردند.

19محرم

1- حركت كاروان كربلا به سوى شام:

در اين روز اهل بيت سيّد الشّهداء عليه السّلام را از كوفه به سوى شام حركت دادند. الوقايع و الحوادث: ج 4، ص 114 ابصار العين فى انصار الحسين عليه السّلام: ص 133

20محرم

1-دفن بدن جون در كربلا

بعد از ده روز از واقعه عاشورا جمعى از بنى اسد بدن شريف جون غلام ابى ذر غفارى را پيدا كردند در حالى كه صورتش نورانى و بدنش معطر بود و سپس او را دفن كردند. منتخب التواريخ: ص 311

25محرم

1- شهادت امام سجّاد عليه السّلام

در سال 94 بنابر مشهور امام زين العابدين عليه السّلام در سن 57 سالگى با زهرى كه وليد بن عبدالملك يا هشام لعنهما اللَّه به آن حضرت دادند به شهادت رسيدند. اين در حالى بود كه 34 يا 35 سال بعد از واقعه كربلا در مصائب جان گداز شهادت پدر و برادران و عمو و بستگان و اسارت عمه ها و خواهرانش، گريان بودند.

مسار الشيعه: ص 26. قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 315. العدد القويه: ص 315. زاد المعاد: ص 328. مصباح كفعمى: ج 2، ص 594. مصباح المتهجد: ص 729. فيض العلام: ص 165. بحار الانوار: ج 59، ص 199

26 محرم

1- شهادت على بن الحسين المثلث

در سال 146 ه’ على بن حسن بن حسن بن حسن بن على عليه السّلام، در سن 45 سالگى در زندان منصور كه شب و روز در آن تشخيص داده نمى شد در حال سجدهو در حاليكه غل و زنجير بر دست و پايش بود، به شهادت رسيد.

الوقايع و الحوادث: ج 4، ص 289. منتهى الامال: ج 1، ص 259 – 260

28 محرم

1-وفات حذيفة بن يمان

حذيفه از بزرگان اصحاب پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله و از خواص اصحاب امير المؤمنين عليه السّلام بود. پدر حذيفه در جنگ احد اشتباهاً به وسيله يكى از مسلمانان كشته شد.

حذيفه يكى از هفت نفرى بود كه بر صديقه طاهره سلام اللَّه عليها نماز خواندند. او صحابه منافق را مى شناخت.

2-تبعيد امام جواد عليه السّلام به بغداد

در سال 220 ه’ امام جواد عليه السّلام به دستور معتصم از مدينه به بغداد تبعيد شدند.

ارشاد: ج 2، ص 295

3- ورود اسراى اهل بيت عليه السّلام به بعلبك:

بنابرنقلى ورود اسراى اهل بين عليهم السّلام به شهر بعلبك و استقبال مردم آن شهر از نيزه داران با شكر و سويق و آذوقه و علف در اين روز بوده است، كه حضرت امّ كلثوم سلام اللَّه عليها با ديدن اين منظره در حق آنان نفرين كردند. قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 332

29 محرم

1- رسيدن كاروان اسرا به شام

در اين روز اسراى اهل بيت عليهم السلام به حوالى شام رسيدند. ابراهيم بن طلحة بن عبداللَّه جلو آمد و به امام زين العابدين عليه السّلام نزديك شد، و كينه هائى كه از جراحت شمشيرهاى جنگ جمل در سينه ذخيره كرده بود ظاهر ساخت و به حضرت گفت: ديدى غلبه با كيست ؟حضرت فرمود: اگر مى خواهى بدانى غالب كيست صبر كن تا هنگام نماز اذان و اقامه بگو، آن وقت مى دانى آوازه چه كسى تا قيامت باقى است.

قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 336

تتمه محرم

1- نوشتن صحيفه ملعونه

در اين ماه در سال 11 ه’ صحيفه ملعونه دوم نوشته شد و به امضاء منافقين رسيد.

بحار الانوار: ج 28، ص 104

2- وفات ماريه قبطيه

در ماه محرم سال 15 ه’ (يا 16 ه’) ماريه قبطيه رحلت فرمود. ماريه دختر شمعون قبطى بود كه همراه با خواهرش شيرين و يك خواجه كه برادر ماريه به نام ماپور بود و هزار مثقال طلاو بيست جامه حرير و درازگوشى به نام يعفور و قاطرى به نام دلدل، در سال هفتم از سوى پادشاه اسكندريه به رسم هديه خدمت رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرستاده شد.

رياحين الشريعين: ج 2، ص 342. البداية و النهاية: ج 5، ص 326

 

 

ماه صفر

1صفر

1-وارد كردن سر مطهر امام حسين عليه السّلام به شام  بنى اميه اين روز را به خاطر ورود سر مطهر امام حسين عليه السّلام به شام عيد قرار دادند.

قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 341. الوقايع و الحوادث: ج صفر، ص 5. مصباح كفعمى: ج

2- ورود اهل بيت عليه السّلام به شام

معالى السبطين: ج 2، ص 140. مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 294

3- شروع جنگ صفين پس از بى نتيجه ماندن نامه ها و موعظه هاى امير المؤمنين عليه السّلام به معاويه در ماه محرم، در روز چهارشنبه اول صفر سال 38 ه’ لشكر امير المؤمنين در مقابل لشكر شام صف كشيدند. لشكر حضرت 90 هزار نفر و لشكر معاويه 85 هزار نفر بودند.

قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 339. توضيح المقاصد: ص 5. تتمة المنتهى: ص 29 24. فيض العلام: ص 176

تتمة المنتهى: ص 23

2 صفر

1-مجلس يزيد

در اين روز بنابرنقلى اسراى آل رسول را وارد مجلس يزيد كردند.

قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 353

2- شهادت زيد بن على بن ال حسين عليه السّلام در سال 121 ه’ زيد بن على بن الحسين عليه السّلام در كوفه به شهادت رسيد. خروج او در اول محرم بوده است.

ارشاد: ج 2، ص 174. مصباح كفعمى: ج 2، ص 596  قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 15

5 صفر

1-شهادت حضرت رقيّه عليه السّلام در روز پنجم ماه صفر سال 61 ه’ حضرت رقيه مظلومانه به شهادت رسيد. نام شريفش «رقيه»، «فاطمه» و «زينب» است. پدرشان مولانا الشهيد اباعبداللَّه الحسين عليه السّلام و مادرشان ام اسحاق است.

الوقايع و الحوادث: ج 5، ص 70، 74، 75، 81. از مدينه تا مدينه: ص 965 963

7 صفر

1-شهادت امام مجتبى عليه السّلام

بنابرنقلى در اين روز در سال 49 ه’ امام مجتبى عليه السّلام در سن 47 سالگى در مدينه به شهادت رسيد.

توضيح المقاصد: ص 6. مصباح كفعمى: ج 2، ص 598 جلاء العيون: ص 270. فيض العلام: ص 184. بحار الانوار: ج 44، ص 134

2-ولادت امام موسى بن جعفر عليه السّلام

بنابرمشهور در اين روز (يكشنبه) به سال 128 ه’ در «ابواء» بين مكه و مدينه حضرت موسى بن جعفر عليه السّلام به دنيا آمدند. پدر والامقام آن حضرت امام صادق عليه السّلام و مادر ايشان حميدة المصفاة مى باشند.

اعلام الورى: ج 2، ص 6. توضيح المقاصد: ص 6. مناقب ابن شهر آشوب: ج 4، ص 349. مصباح كفعمى: ج 2 ، ص 596. بحار الانوار: ج 48، ص 9. جلاء العيون: ص 524. كافى: ج 3، ص 507رياحين الشريعة: ج 3، ص 18. بحار الانوار: ج 48، ص 61

8 صفر

1- وفات حضرت سلمان رحمة اللَّه

حضرت سلمان رحمة اللَّه در سال 36 ه’ در سن 250 سالگى و بنابرنقلى 350 سالگى (مراقد المعارف: ج 1، ص 355) در مدائن از دنيا رفت. او را سلمان بن الاسلام و سلمان پاك و سلمان محمدى لقب داده اند

الوقايع و الحوادث: ج صفر، ص 270. مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 294سلمان بن الاسلام: ص 1

9 صفر

1- شهادت عمار و خزيمة

در اين روز در سال 37 ه’ عمار ياسر به سن 93 سالگى و خزيمة بن ثابت در جنگ صفين به شهادت رسيدند.

توضيح المقاصد: ص 16. فيض العلام: ص 189. مراقد المعارف: ج 2، ص 100

2- جنگ نهروان

در نهم صفر سال 39 ه’ فتح نهروان واقع شد، و ذوالثديه رئيس خوارج به جهنّم واصل شد.

بحار الانوار: ج 56، ص 138. مناقب ابن شهر آشوب: ج 3، ص 220

11 صفر

1-ليلة الهرير در جنگ صفين

خاتمه جنگ صفين نبرد «ليلة الهرير» در شب جمعه يازدهم ماه صفر سال 38 ه’ بود. در آن شب سپاه معاويه از شدت سرما مانند سگ صدا مى كردند، چون «هرير» به صداى سگ مى گويند.

12 صفر

1- حكمين در صفين صبح دوازدهم يا سيزدهم ماه صفر سال 38 ه’، لشكر امير المؤمنين عليه السّلام مهياى جنگ شدند، اما عمروعاص حيله نمود و دستور داد تا قرآنها را بر سر نيزه كنند.

قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 385 مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 294

14 صفر

1- شهادت محمد بن ابى بكر

در اين روز در سال 38 ه’ محمد بن ابى بكر در سن 28 سالگى به دستور معاويه وعمروعاص به وسيله زهر به شهادت رسيد، و به قولى در نيمه جمادىالثانى بوده است. بعد از شهادت، او را در شكم حمار مرده اى گذاشتند و سوزاندند.

فيض العلام: ص 249. مصباح المتهجد: ص 733

 قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص 395. مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 294

15 صفر

1- ابتداى بيمارى صلّى اللَّه عليه و آله بيمارى پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله كه منجر به رحلت آن حضرت شد از نيمه ماه صفر آغاز شد.

 بحار الانوار: ج 31، ص 633، ج 37، ص 116

20 صفر ( اربعين )

1- اربعين سيّدالشّهداء عليه السّلام

در چنين روزى چهل روز از فاجعه مولمه شهادت امام حسين عليه السّلام و اهل بيت و اصحاب باوفايش مى گذرد. بر دوستان و شيعيان اهل بيت عليهم السّلام لازم است كه با پوشيدن لباس مشكى، تعطيل كار و برپائى مجلس عزا و شركت در مجالس سينه زنى و ذكر مصيبت اين روز را تعظيم نمايند.

2- زيارت جابر از كربلا

در اين روز در سال 61 ه’ جناب جابر بن عبداللَّه انصارى و همراهانش قريب به چهل روز بعد از شهادت امام حسيت عليه السّلام از مدينه به كربلا وارد شدند.توضيح المقاصد: ص 6 – 7

3-بازگشت اهل بيت عليه السّلام به كربلا

بنابرمشهور در چنين روزى اهل بيت عليهم السّلام از شام به كربلا بازگشتند.

مسار الشيعه: ص 26. العدد القوية: ص 219. وسائل الشيعه: ج 14، ص 478. مصباح المنجهد: ص 730. زاد المعاد: ص 328. معالى السبطين: ج 2، ص 191. فيض العلام: ص 195. بحار الانوار: ج 97، ص 329. مصباح كفعمى: ج 2، ص 596

4-ملحق شدن رأس مطهر امام حسين عليه السّلام به بدن مطهر

در اين روز بنابرقول سيّد مرتضى رأس شريف امام حسين عليه السّلام توسط امام زين العابدين عليه السّلام از شام به كربلا آورده شد و به بدن مطهر آن حضرت ملحق گرديد. بحار الانوار: ج 44، ص 199

25 صفر

1- طلب كتف توسّط صلّى اللَّه عليه و آله

در اين روز پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله دوات و كتف طلبيدند تا بنويسند كه خلافت بلافصل براى امير المؤمنين عليه السّلام است، ولى عمر مانع از اين كار شد و به ساحت اقدس نبوى صلّى اللَّه عليه و آله جسارت كرد و گفت: «ان الرجل ليهجر»: «اين مرد هذيان مى گويد»! همچنين پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله در اين روز بر منبر رفتند و خطبه خواندند و مردم را موعظه نمودند و به پيروى از قرآن و عترت فرا خواندند.

مستدرك سفيتة البحار: ج 6، ص 295. بحار الانوار: ج 22، ص 473

26 صفر

1-تجهيز لشكر اسامه

در اين روز در سال 11 ه’ پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله به عده اى خاص از صحابه و به خصوص ابوبكر ابوبكر و عمر و عثمان امر فرمودند براى سفر به روم و جنگ با روميان به اميرى اسامة بن زيد آماده شوند. آنان از اين امر كراهت داشتند و نسبت به فرماندهى اسامه بر سپاه اسلام به خاتم الانبياء صلّى اللَّه عليه و آله اعتراض كردند. حضرت فرمودند: «خدا لعنت كند كسى را كه از لشكر اسامه تخلف كند »، ولى با اين همه ابوبكر و عمر و عثمان تخلف كردند و بازگشتند !

بحار الانوار: ج 30، ص 428، ج 21، ص 410. طبقات ابن سعد: ج 2، ص 136. مستدرك سفينة البحار: ج 6ص 295

28 صفر

1- شهادت رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله

شهادت جانگداز و مظلومانه اشرف مخلوقات خاتم الانبياء محمد بن عبداللَّه صلّى اللَّه عليه و آله در سال 11 ه’ در سن 63 سالگى به وسيله سم بوده است، و طبق رواياتى عايشه و حفصه آن حضرت را مسموم كرده اند!

اعلام الورى: ج 1، ص 80. بحار الانوار: ج 17، ص 406. اثبات الهداة: ج 1، ص 604. الخرائج و الجرائح: ج 1، ص 27. بصائر الدرجات: ص 503. محاسن برقى: ج 2، ص 262. جامع الاصول: ج 11، ص 38. مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 295. الطبقات الكبرى: ج 2، ص 154. سنن ابى داود: ج 4، ص 174

2- آغاز امامت امير المؤمنين عليه السّلام

اولين روز امامت حضرت امير المؤمنين على بن ابى طالب عليه السّلام است، و زيارت آن حضرت در اين روز مستحب است.

بحار الانوار: ج 97، ص 384

4- آغاز غصب خلافت

اولين روز غصب ظالمانه خلافت و خانه نشين كردن امير المؤمنين عليه السّلام و شكستن بيعت روز عيد غدير توسّط اهل سقيفه بنى ساعده است.

تتمة المننهى: ص 9

4-شهادت امام حسن مجتبى عليه السّلام

شهادت امام حسن مجتبى عليه السّلام در اين روز در سال 50 ه’ امام حسن مجتبى عليه السّلام به شهادت رسيد.

اعلام الورى: ج 1، ص 403. بحارالانوار: ج 95، ص 200. مسار الشيعه: ص 27. فيض العلام: ص 199. كافى: ج 1، ص 461. منتهى الامال: ج 1، ص 231. مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 295. العدد القويه: ص 350

آخر صفر

1-شهادت امام رضا عليه السّلام :حضرت ثامن الحجج مولانا على بن موسى الرضا عليه السّلام در سال 203 ه’

كافى: ج 2، ص 528. فيض العلام: ص 200. بحار الانوار: ج 49، ص 292. مستدرك سفينة البحار: ج 6، ص 295. منتخب التواريخ: ص 578

 

ماه ربیع الاول

1 ربيع الاول

1- دفن بدن مطهر صلّى اللَّه عليه و آله

در نيمه شب اول ربيع الاول بدن مطهر خاتم الانبياء و المرسلين صلّى اللَّه عليه و آله را امير المؤمنين على بن ابى طالب عليه السّلام دفن فرمودند.

طبقات ابن سعد: ج 2، ص 78. مسند احمد: ج 6، ص 62، 242، 274. سنن بيهقى: ج 3، ص 409. السيرة النبوية (ابن كثير): ج 4، ص 838

2-ليلة المبيت

شب اول اين ماه پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله از شر كفار از مكه به مدينه هجرت كردند. در آن شب آقا و مولايمان امير المؤمنين عليه السّلام جان نثارى فرموده به جاى رسول گرامى اسلام صلّى اللَّه عليه و آله در بستر ايشان خوابيدند

قلائد النحور: ج ربيع الاول، ص 8. مسار الشيعه: ص 27. فيض العلام: ص 201. زاد المعاد: ص 332. بحارالانوار: ج 97، ص 168. مصباح كفعمى: ج 2، ص 596

3- هجرت صلّى اللَّه عليه و آله

پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله 13 سال پس از بعثت به مدينه طيّبه هجرت فرمود.

قلائد النحور: ج ربيع الاول، ص 8. مصباح كفعمى: ج 2، ص 596

4-هجوم به خانه وحى

در اين روز اولين هجوم به خانه امير المؤمنين عليه السّلام صورت گرفت. هنگامى كه امير المؤمنين عليه السّلام متوجه غسل و كفن و دفن پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله شد و غاصبين خلافت در سقيفه بودند، در شب چهارشنبه كه اول ربيع الاول بود بدن مبارك آن حضرت را دفن فرمود و طبق وصيت پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله متوجه جمع آورى قرآن شد. آن حضرت فرموده بودند: «على جان، تا سه روز از خانه خارج مشو و قرآن را جمع آورى كن. ..».

كتاب سليم: ص 249 82. الكوكب الدرى: ج 1، ص 194. الجمل: ص 117. كامل ابن اثير: ج 2، ص 326. تاريخ طبرى: ج 3، ص 203 ص 111 95. بحار الانوار: ج 28، ص 321

5-مسموميت امام عسكرى عليه السّلام

امام حسن عسكرى عليه السّلام در اثر زهر مسموم شد و بيمارى حضرت آغاز گرديد. بنابرقولى شهادت امام حسن عسكرى عليه السّلام در سال 260 ه’ در چنين روزى بوده است

قلائد النحور: ج ربيع الاول، ص 2. مصباح كفعمى: ص 523. مصباح المتهجد: ص 732. فيض العلام: ص 201. ارشاد: ج 2، ص 336. كشف الغمة: ج 2، ص 415. بحار الانوار: ج 50، ص 335 334)

3 ربيع الاول

1-تخريب كعبه توسط يزيد

در سال 64 ه’ به دستور يزيد خانه كعبه را با منجنيق خراب كردند. اين فاجعه يازده روز قبل از هلاكت يزيد به وقوع پيوست.

تتمة المنتهى: ص 63. فيض العلام: ص 203

5 ربيع الاول

1- وفات حضرت سكينه عليه السّلام

حضرت سكينه سلام اللَّه عليها دختر امام حسين عليه السّلام 56 سال پس از واقعه كربلا، در شب پنجم ربيع الاول سال 117 ه’ در مدينه وفات كرد. مادر ايشان حضرت رباب سلام اللَّه عليها است كه با هم در واقعه كربلا حضور داشتند، و همراه با اسرا به كوفه و شام رفتند.

 

قلائد النحور: ج ربيع الاول، ص 26. قيض العلام: ص 206. مستدرك سفينة البحار: ج 4، ص 67. مستدكات علم رجال الحديث: ج 8، ص 580. رياحين الشريعة: ج 3، ص 280

8 ربيع الاول

1-شهادت امام عسكرى عليه السّلام

امام حسن عسكرى عليه السّلام در سال 260 ه’ در سن 28 سالگى به دست معتمد عباسى به شهادت رسيد. صدوق مى فرمايد: معتمد چندين مرتبه امام عسكرى عليه السّلام را حبس كرد.22ساله بودند كه امام هادى عليه السّلام به شهادت رسيدند، و مدت امامت آن حضرت شش سال بود. در شبى كه فرداى آن روز به شهادت رسيدند نامه هاى زيادى به مردم مدينه نوشته بودند.

بحار الانوار: ج 5، ص 331غيبت طوسى: ص 164. زاد المعاد: ص 334. كمال الدين: ص 473   ارشاد: ج 2، ص 336. كشف الغمة: ج 2، ص 402. مستجاد: ص 226. اقبال: ص 598. فيض العلام: ص 207. زاد المعاد: ص 334. كافى: ج 2، ص 561.

9 ربيع الاول

1- آغاز امامت حضرت ولى عصر عليه السّلام

آغاز امامت حضرت صاحب الامر عليه السّلام و غيبت صغراى آن حضرت پس از شهادت امام عسكرى عليه السّلام است، كه تنها فرزند آن حضرت بودند. اين روز عيد شيعه و اولين روز امامت و خلافت آخرين خليفه و حجّت بر حق و منجى عالم بشريّت حضرت بقية ا للَّه الاعظم عليه السّلام در سال 260 ه’ است.

ارشاد: ج 2، ص 336. كشف الغمة: ج 2، ص 402. مستجاد: ص 226. اقبال: ص 598. فيض العلام: ص 207. زاد المعاد: ص 334. كافى: ج 2، ص 561. مصباح كفعمى: ج 2، ص 596. بحار الانوار: ج 95، ص 355 – 356، ج 50، ص 334

2-قتل عمر بن خطّاب

در آخر شب نهم ربيع الاول سال 23 ه’ عمر بن الخطاب از دنيا رفته است و قول اهل سنّت روز چهارشنبه 26 ذى الحجه است. اين روز روز شادى اهل بيت عليهم السّلام و انبياء و ملائكه و ساكنان اعلى عليين و دوستان امير المؤمنين عليه السّلام و اولاد طاهرين ايشان است چرا كه در اين روز نفرين حضرت صديقه كبرى فاطمه زهرا سلام اللَّه عليها به اجابت رسيد.

مدينة المعاجز: ج 2، ص 97  زاد المعاد: ص 334. وقايع الايام: ج ربيع الاول و ربيع الثانى، ص 59. مستدرك سفينة البحار: ج 4، ص 67

قتل عمر بن سعد:عمر بن سعد فرمانده ظالم لشكر يزيد در اين روز به دست مختار ثقفى رحمة اللَّه به درك واصل شد.زاد المعاد: ص 344

10 ربيع الاول

1- ازدواج صلّى اللَّه عليه و آله با حضرت خديجه عليه السّلام

پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله 15 سال قبل از هجرت با حضرت خديجه كبرى سلام اللَّه عليها ازدواج نمودند.

فيض العلام: ص 211. قلائد النحور: ج ربيع الاول، ص 67. منتخب التواريخ: ص 20. زاد المعاد: ص 344. مصباح المتهجد: ص 732. بحار الانوار: ج 95، ص 357

2-مرگ داود بن على حاكم ظالم مدينه

داود بن على عموى سفاح در مدينه در دهم ربيع الاول به دعاى امام صادق عليه السّلام هلاك شد، چه اينكه داود بن على فرمان داد معلى بن خنيس را كه از اصحاب امام صادق عليه السّلام بود شهيد كردند.

مصباح المتهجد: ص 732. زاد المعاد: ص 344. قلائد النحور: ج ربيع الاول، ص 67

3- مرگ مالك بن انس

در اين روز در سال 179 ه’ مالك بن انس اصبحى، رئيس فرقه مالكى از مذاهب اربعه اهل سنّت از دنيا رفت و در بقيع دفن شد. از خصوصيّات او اينكه مدت سه سال بعد از مرگ پدرش در شكم مادر بود و بعد از سه سال به دنيا آمد!!؟

روضات الجنات: ج 7، ص 224

4-اولين روز خلافت غاصبانه معاويه

در اين روز معاوية ابى سفيان در سال 41 ه’ خود را به خلافت نشاند، و از مردم بيعت گرفت و او اولين خليفه بنى اميّه بعد از عثمان بود. منتخب التواريخ: ص 7

12 ربيع الاول

1- آغاز وجوب نماز

در سال اول هجرت در اين روز نماز در حضر و سفر واجب شد.مسار الشيعه: ص 30. منتخب التواريخ: ص 55

2-ورود صلّى اللَّه عليه و آله به مدينه

در غروب اين روز پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله بعد از هجرت از مكه وارد مدينه طيبه شدند، و در قبا نزول اجلال فرمود و منتظر ماند تا امير المؤمنين عليه السّلام به ايشان ملحق شد، و سپس وارد مدينه شدند. اين در حالى بود كه در 4 ربيع الاول پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله در مسير هجرت از غار ثور بيرون آمده به طرف مدينه حركت فرمود

مصباح المتهجد: ص 732. زاد المعاد: ص 344. مسار الشيعه: ص 29. توضيح المقاصد: ص 7. بحار الانوار: ج 97، ص 168، ج 19، ص 125 104  مسار الشيعه: ص 28. قلائد النحور: ج ربيع الاول، ص 21

4- مرگ معتصم عباسى

در پنجشنبه دوازدهم ربيع الاول سال 227 ه’ دو ساعت از شب گذشته، معتصم عباسى در سامرا به هلاكت رسيد. سبب مرگش آن شد كه حجامت كرد و سپس تب كرد و به همان تب به جهنّم شتافت.از بزرگترين جرائم او به شهادت رساندن امام جواد عليه السّلام است. مدت خلافت او 8 سال و 8 ماه و 8 روز بود و و هشتم از خلفاى بنى عباس بود. او 8 پسر و 8 دختر داشت و 8 قصر بنا كرد. معتصم مردى ظالم بود و از علم و ادب و نوشتن بهره اى نداشت. او به سادات خصوصاً بزرگان آنها اذيت هاى بسيارى روا داشت، و در دوران حكومتش علاقه زيادى به ساخت بنا داشت.

تتمة المنتهى: ص 297- 310. فيض العلام: ص 216

4-مرگ احمد بن حنبل

در اين روز در سال 241 ه’ احمد بن حنبل رئيس فرقه حنبلى ها در بغداد از دنيا رفت، و در همان شهر دفن شد. جدّ او ذوالثديه رئيس خوارج نهروان است كه به دست امير المؤمنين عليه السّلام به درك فرستاده شد. بنابرقولى مرگ او در ربيع الثانى است ..وقايع الشهور: ص 72. مراقد المعارف: ج 1، ص 120. روضات الجنات: ج 1، ص 185 روضات الجنات: ج 1، ص 184

14 ربيع الاول

1- مرگ يزيد بن معاويه

در سال 64 ه’ در شب چهارهم ربيع الاول يزيد بن معاوية بن ابى سفيان در سن 39 سالگى يا 37 سالگى به دركات جحيم شتافت. اقوال ديگر در مرگ يزيد دوازدهم و پانزدهم اين ماه است. مادر يزيد ميسون دختر بجدل كلبى است. او كسى است كه غلام پدر خود را بر خود متمكن ساخت و به يزيد ملعون بارور شد. از همينجاست كه طبق فرمايش ائمه عليهم السّلام قاتل امام حسين عليه السّلام ولد الزناست، كه اين كلام شامل شمر، عمر سعد، ابن زياد و غير آنها نيز مى شود.

مستدرك سفينة البحار: ج 4، ص 67. تقويم المحسنين: ص 16. فيض العلام: ص 215. زاد المعاد: ص 345 . بحار الانوار: ج 95، ص 189، ج 98، ص 101. عوالم (مقتل): ص 224. توضيح المقاصد: ص 87. تتمة المنتهى: ص 55 مسار الشيعه: ص 29

2-مرگ موسى خليفه عباسى

در اين روز و به قولى در 15 و 18 ربيع الاول موسى الهادى، فرزند مهدى عباسى به دركات جحيم شتافت.

قلائد النحور: ج ربيع الاول، ص 89. فيض العلام: ص 215. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 223

16 ربيع الاول

1- ورود اهل بيت امام حسين عليه السّلام به شام بنابرنقلى پس از گذشت 66 روز از روز عاشورا، اهل بيت امام حسين عليه السّلام وارد شام شدند.فيض العلام: ص 219

17 ربيع الاول

2- ولادت  پیامبرصلّى اللَّه عليه و آله

به اتفاق علماى شيعه، در اين روز هنگام فجر روز جمعه در مكه معظمه ولادت با سعادت حضرت سيّد الانبياء محمّد مصطفى صلّى اللَّه عليه و آله واقع شده است. ولادت آن حضرت با سلطنت انوشيروان عادل مقارن بود و در آن سال اصحاب فيل هلاك شدند. نام آن حضرت محمّد صلّى اللَّه عليه و آله، و كنيه ايشان ابوالقاسم است. نام پدر آن حضرت عبداللَّه، و نام مادر آن حضرت آمنه بنت وهب است.

كشف الغمة: ج 1، ص 14. اعلام الورى: ج 1، ص 42. تهذيب: ج 6، ص 2. زاد المعاد: ص 345. توضيح المقاصد: ص 9. مصباح المتهجد: ص 733. العدد القوية: ص 110. مصارع الشهداء و مقاتل السعداء: ص 23. فيض العلام: ص 220. بحار الانوار: ج 17، ص 280، ج 55، ص 361، ج 95، ص 194اعلام الورى: ج 1، ص 44 43. كشف الغمة: ج 1، ص 15. مسار الشيعه: ص 30 

2- ولادت امام صادق عليه السّلام

در 17 ربيع الاول سال 83 ه’ ولادت با سعادت امام جعفر صادق عليه السّلام در مدينه منوّره اتفاق افتاده است.

اعلام الورى: ج 1، ص 514. ارشاد: ج 2، ص 179. تاريخ الائمة: ص 10. مسار الشيعة: ص 30. توضيح المقاصد: ص 9. بحار الانوار: ج 95، ص 194. العدد القوية: ص 147. فيض العلام: ص 222

22 ربيع الاول

1-جنگ بنى النضير

در سال سوم هجرت غزوه بنى النضير واقع شد و يهوديان از مدينه بيرون رانده شدند.توضيح المقاصد: ص 9. فيض العلام: ص 223. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 207

23 ربيع الاول

1-ورود حضرت معصومه عليه السّلام به قم

در اين روز در سال 201 ه’ كريمه اهل بيت حضرت فاطمه معصومه سلام اللَّه عليها به قم تشريف فرما شدند كه 17 روز قبل از رحلت آن حضرت است. نظر به اينكه رحلت آن حضرت در 10 ربيع الثانى است و حضرتش 17 روز در قم اقامت گزيده اند، روز 23 ربيع الاول سالروز ورود آن حضرت به قم است .بحار الانوار، ج 60، ص 219

25 ربيع الاول

1-جنگ دومة الجندل

در اين روز در سال پنجم هجرى در زمان پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله غزوه دومة الجندل اتفاق افتاد.

در اراضى «دومة الجندل» گروهى از اشرار همدست شده و به كاروآنهاحمله مى كردند. پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله سباع بن عرفطه غفارى را روز 25 ربيع الاول در مدينه به جاى خود قرار داد، و با هزار رزمجو بيرون آمدند تا به آن نواحى رسيدند. راهزنان چون متوجه آمدن آن حضرت شدند، فرار كردند. مسلمانان اموال آنان را برداشتند و در بيستم ربيع الثانى وارد مدينه شدند.قلائد النحور: ج ربيع الاول، ص 150

2- صلح امام حسن عليه السّلام

قراداد امام حسن مجتبى عليه السّلام با معاويه ملعون در 25 ربيع الاول بوده .  تتمة المنتهى: ص 41 40  فيض العلام: ص 225. قلائد النحور: ج ربيع الاول، ص 155. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 213

 

ماه ربیع الثانی

1ربيع الثانى

1-قيام توابين

در اين روز در سال 65 ه’ سليمان بن صرد با گروهى از توابين كه نام شانزده هزار نفر آنان در دفتر سليمان ثبت شده بود براى خونخواهى امام حسين عليه السّلام قيام كردند. در روز دوم ربيع الثانى، از «نخيله» كوفه براى جنگ با ابن زياد ملعون حركت كردند. در شب جمعه 5 ربيع الثانى از كوفه خارج شدند و روز بعد كنار قبر حضرت اباعبداللَّه رفتند. يك يا سه شبانه روز در كربلا ماندند و گريستند و استغفار نمودند و ضجه و ناله كردند، به طورى كه مثل آن روز و به آن اندازه صداى ضجه در آن وادى شنيده نشده بود

مستدرك سفينة البحار: ج 4، ص 68 بحار الانوار: ج 45، ص 359

2-شهادت امام باقر عليه السّلام

در اين روز به روايتى، شهادت امام باقر عليه السّلام است.

قلائد النحور: ج ربيع الثانى، ص 177

3 ربيع الثانى

1- سفر امام حسن عسكرى عليه السّلام به جرجان

در اين روز امام حسن عسكرى عليه السّلام براى وفا به وعده اى كه فرموده بودند و آشكار شدن معجزاتى از آن بزرگوار به طى الارض از سامراء به جرجان تشريف فرما شدند.

بحار الانوار: ج 50، ص 263

6 ربيع الثانى

1-مرگ هشام بن عبدالملك

روز چهارشنبه ششم ربيع الثانى سال 125 ه’ در رصافه هشام بن عبدالملك از دنيا رفت و به جهنّم واصل شد.

او مردى بدخو و بخيل بوده و حريص بود بر جمع مال، دستور كشتن زيد بن على بن الحسين عليه السّلام را صادر كرد و امام باقر و حضرت صادق عليهماالسّلام را به شام احضار كرد و جسارتهاى فراوانى به آن حضرات نمود و آخر الامر امام باقر عليه السّلام را به شهادت رساند. 19 سال و 9 ماه و ده روز خلافت كرد و در 53 سالگى به جهنّم شتافت.

 تتمة المنتهى: ص 127 118. قلائد النحور: ج

10 ربيع الثانى

1-وفات حضرت معصومه عليه السّلام

در اين روز در سال 201 ه’ بنابر مشهور سالروز رحلت شهادت گونه حضرت ولية اللَّه خاتون خلق جهان، عابده زاهده كامله مستوره حضرت فاطمه معصومه سلام اللَّه عليها دختر امام موسى كاظم عليه السّلام است. آن حضرت 17 روز پس از ورود به شهر قم، با دلى شكسته و غصّه دار از داغ پدر و فراق برادر، رحلت فرمودند.

 مراقد المعارف: ج 2، ص 163. منتخب درياى سخن: ص 34. زندگانى كريمه اهل بيت عليهم السّلام: ص 83

12 ربيع الثانى

1-انقراض بنى اميّه

در اين روز با سفاح اولين خليفه عباسى بيعت شد و با انقراض دولت بنى مروان، دولت بنى اميّه به كلّى منقرض شد. البته مروان در 27 ذى الحجه كشته شد، ولى در اين روز با تأسيس دولت بنى عباس رسماً نام بنى اميّه از صفحه خلافت برچيده شد.

بحار الانوار، ج 95، ص 357

13 ربيع الثانى

1-شهادت حضرت زهرا عليه السّلام

به روايت مرحوم ابن شهر آشوب در مناقب و قرمانى در اخبار الدول شهادت امّ ابيها فاطمة الزهراء سلام اللَّه عليها در اين روز بوده است.مناقب ابن شهر آشوب: ج 3، ص 406. قلائد النحور: ج ربيع الثانى، ص 219

14 ربيع الثانى

1-قيام مختار در اين روز مختار شاد كننده دلهاى شكسته اهل بيت عليهم السّلام با نداى «يا لثارات الحسين» در كوفه قيام كرد.مختار در سال اول هجرت در طائف به دنيا آمد و در سال 67 ه’ در كوفه به دست مصعب بن زبير به شهادت رسيد. كنيه او ابواسحاق است. ابوعبيده پدرش از صحابه بزرگ بود كه در جنگ با فارس شهيد شد. بعد از پدر، دو برادرش حكم و جبير شهيد شدند.

قلائد النحور: ج ربيع الثانى، ص 229 225. فرسان الهيجاء: ج 2، ص 217. بحار الانوار: ج 45، ص 333)

22 ربيع الثانى

1- وفات موسى مبرقعجناب موسى مبرقع عليه السّلام پسر حضرت جواد عليه السّلام در سال 296 ه’ در شهر قم وفات يافت.

بحار الانوار: ج 50، ص 162 161. تاريخ سامراء: ج 3، ص 302

25 ربيع الثانى

1-خلع معاوية بن يزيد خود را از خلافت

هنگامى كه يزيد بن معاويه در 14 ربيع الاول سال 64 ه’ به دركات جحيم شتافت، فرزندش معاويه به جاى وى نشست. او پس از چهل روز در 25 ربيع الثانى بر فراز منبر رفت و خطبه خواند و اعمال پدران خود را ياد كرد، و بر جد و پدر خود لعنت كرد و از افعال ايشان تبرى جست و گريه شديدى نمود، و آنگاه خود را از خلافت خلع نمود.

مروان بن حكم لعنت اللَّه عليه از پاى منبر برخاست و گفت: الحال كه طالب خلافت نيستى پس امر خلافت را به سوئى بيفكن. معاوية بن يزيد گفت: من حلاوت خلافت را نچشيدم، چگونه راضى شوم كه اوزار آن را بچشم. به هر صورت در خانه نشست و مشغول گريه شد و 25 يا 40 روز بعد از اين واقعه فوت كرد و به قولى او را مسموم كردند. پس از او خلافت اولاد ابوسفيان تمام شد و به مروان و آل او منتقل شد.

تتمة المنتهى: ص 72. قلائد النحور: ج ربيع الثانى: ص 262. توضيح المقاصد: ص 12 – 13. فيض العلام: ص 255

آخر ربيع الثانى

1- مرگ خالد بن وليد

در روز آخر ربيع الثانى خالد بن وليد بن مغيره مخزومى به اسفل السافلين جهنّم شتافت. (وقايع الشهور: ص 91) او 20 سال بعد از بعثت پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله در اواخر زندگانى آن حضرت، به همراه عمروعاص به ظاهر اسلام را قبول كرد. ابوبكر او را حاكم شام كرد، و عمر او را عزل كرد. پس از مدتى در شهر حمص مرد و در همانجا مدفون شد.

اسد الغابة: ج 2، ص 96

 

ماه جمادی الاول

5 جمادى الاولى

1-ولادت حضرت زينب عليه السّلام:

ولادت با سعادت حضرت زينب سلام اللَّه عليها در مدينه طيبه در سال پنجم يا ششم هجرى در اين روز واقع شده است.   عقيله بنى هاشم عليها السّلام: ص 5. زينب الكبرى عليها السّلام: ص 17. منتخب التواريخ: ص 9594. رياحين الشريعة: ج 3، ص 33

6 جمادى الاولى

1- جنگ موته

در سال هفتم هجرت در چنين روزى جنگ موته به وقوع پيوست. تعداد مسلمين در اين جمگ سه هزار نفر و تعدا كفار صد هزار نفر بود.

اين جنگ از آنجا آغاز شد كه حارث بن امير ازدى كه حامل نامه اى از پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله به قيصر روم بود، در زمينهاى موته به دستور شرحبيل بن عمرو سردار لشكر روم دستگير شد و دستهاى او را بستند و گردنش را زدند. پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله از شنيدن اين خبر بسيار ناراحت شدند و لشكرى به موته روانه فرمودند.

منتخب التواريخ: ص 57 – 58. سيرى در شرح ابن ابى الحديد: ج 2، ص 410 – 411. وقايع المشهور: ص 94

10 جمادى الاولى

1-جنگ جمل

در سال 36 ه’ در چنين روزى، جنگ جمل اتفاق افتاد و بصره فتح شد و نزول نصر از خداوند كريم بر امير المؤمنين عليه السّلام واقع شد. ابتداى اين واقعه از آنجا شروع شد كه بعد از بيعت مردم با امير المؤمنين عليه السّلام، طلحه و زبير به بهانه عمره از مدينه خارج شدند و به عايشه پيوستند. عبداللَّه بن عامر كه قبلاً عامل عثمان در بصره بود و از طرف امير المؤمنين عليه السّلام عزل شده بود، به مكه آمد

تتمة المنتهى: ص 22 17. فيض العلام: ص 239. مسار الشيعة: ص 31. بحار الانوار: ج 97، ص 384. مصباح كفعمى: ج 2، ص 597. العدد القوية: ص 53. مصباح المتهجد: ص 733

2-تحويل پيراهن امام حسين عليه السّلام به حضرت زينب عليه السّلام

در اين روز حضرت زهرا سلام اللَّه عليها پيراهن ابراهيم خليل الرحمن عليه السّلام را به زينب كبرى سلام اللَّه عليها دادند و فرمودند: «هنگامى كه برادرت حسين عليه السّلام اين پيراهن را از تو خواست، بدانكه ساعتى بيشتر مهمان تو نيست، وسپس به بدترين حالات به دست اولاد زنا كشته مى شود».وقايع المشهور: ص 95

13 جمادى الاولى

1-شهادت حضرت زهرا عليه السّلام

شهادت مظلومانه و جانگداز حضرت امّ الائمة النجباء صديقه كبرى فاطمه زهرا سلام اللَّه عليها در مدينه 75 روز پس از رحلت پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله واقع شده است. به سند صحيح از حضرت صادق عليه السّلام روايت شده است كه حضرت فاطمه سلام اللَّه عليها، 75 روز بعد از پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله زنده بود. بنابر مشهور كه وفات آن حضرت در 28 صفر باشد، شهادت حضرت صديقه سلام اللَّه عليها در 13 يا 14 يا 15 جمادى الاولى مى شود. در اين سه روز زيارت آن حضرت مناسب است. در شب چهاردهم، امير المؤمنين عليه السّلام به همراه جمعى قليل از گلهاى سر سبد اصحاب، بدن مطهر صديقه كبرى سلام اللَّه عليها را به خاك سپردند

زاد المعاد: ص 374. فيض العلام: ص 246. بحار الانوار: ج 22، ص 545  فيض العلام: ص 248

27 جمادى الاولى

1-وفات جناب عبد المطلب عليه السّلام در هشتمين سال ولادت پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله حضرت عبد المطلب از دنيا رفت.

العدد القوية: ص 127.مصباح المتهجد: ص 5. منتخب التواريخ: ص 5. قلائد النحور: ج ربيع الاول، ص 67

29 جمادى الاولى

1- وفات محمّد بن عثمان عمرى

وفات دومين نائب خاص امام عصر صلوات اللَّه عليه، جناب ابوجعفر محمّد بن عثمان بن سعيد عمرى رحمة اللَّه در چنين روزى واقع شده است.

غيبت شيخ طوسى: ص 364. وقايع الايام: ج شعبان، ص 345. مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 231

 

ماه جمادى الثانى

3 جمادى الثانى

1- شهادت حضرت زهرا عليه السّلام: در اين روز در سال 11 ه’ بنابر قول 95 روز، در روز سه شنبه شهادت حضرت بتول عذراء مظلومه مضروبه حضرت سيدة النساء فاطمه زهرا سلام اللَّه عليها به وقوع پيوسته است.امام رضا عليه السّلام مى فرمايد: «ان فاطمة صديقة شهيدة»: «همانا فاطمه راستگو و شهيده است». اصول كافى: ج 3، ص 475  اعلام الورى: ج 1، ص 300. كشف الغمة: ج 1، ص 503. مسار الشيعة: ص 31. توضيح المقاصد: ص 13. مصباح كفعمى: ج 2، ص 597. مصباح المتهجد: ص 732. بحارالانوار: ج 97، ص 375، ج 43، ص 195.

4 جمادى الثانى

1-مرگ هارون الرشيد

در شب چهارم سال 193 ه’ شقى پليد هارون الرشيد در سن 45 سالگى به درك واصل شد. او 23 سال خلافت كرد و قبرش پشت سر امام رضا عليه السّلام قرار دارد و جا دارد زائرين هارون را لعنت كنند.توضيح المقاصد: ص 13

12 جمادى الثانى

1-حركت به سوى خيبردر اين روز در سال هفتم هجرى پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله با 400 نفر به سوى خيبر حركت فرمودند.وقايع المشهور: ص 107

13 جمادى الثانى

1-وفات حضرت امّ البنين عليه السّلام

در اين روز در سال 64 ه’ حضرت امّ البنين سلام اللَّه عليها و مادر قمر بنى هاشم عليه السّلام از دنيا رحلت فرمودند. نام مبارك آن حضرت فاطمه، و كنيه شريفش امّ البنين است، و آن حضرت به همين كنيه معروفند. پدر آن حضرت حزام بن خالد، و مادرشان ليلى دختر شهيد بن ابى عامر است.امّ البنين عليها السّلام سيّدة نساء العرب: ص 84رياحين الشريعة: ج 3، ص 294

19 جمادى الثانى

1- ازدواج حضرت عبداللَّه و آمنه عليهما السّلامروز ازدواج حضرت عبداللَّه و آمنه عليهماالسّلام و باردار شدن آن حضرت به رسول اكرم صلّى اللَّه عليه و آله است. سزاوار است مؤمنين آن شب را تعظيم و احترام نمايند و به عبادت احياء كنند.

تحفة الزائر: ص 57 56. فيض العلام: ص 272 فيض العلام: ص 272

20 جمادى الثانى

1- ولادت حضرت زهرا عليه السّلام

ولادت حضرت زهرا عليه السّلام در چنين روزى حضرت حوراء انسيه عذراء بتول امّ ابيها حضرت فاطمه زهرا سلام اللَّه عليها در سال پنجم بعثت در مكه مكرمه به دنيا آمد.

كافى: ج 1، ص 381. اعلام الورى: ج 1، ص 290. تاريخ الائمه عليهم السّلام: ص 6. كشف الغمة: ج 1، ص 449. فيض العلام: ص 273. العدد القوية: ص 219. مصباح كفعمى: ج 2، ص 597. مصباح المتهجد: ص 732. بحار الانوار: ج 95، ص 196، ج 97، ص 199. عوالم العلوم ج سيّدة النساء فاطمة الزهراء سلام اللَّه عليها: ج 1، ص 67 66. رياحين الشريعة: ج 1، ص 59. بحار الانوار: ج 43، ص 10، 14، 17، 19. مستدرك سفينة البحار: ج 2، ص 85

21 جمادى الثانى

1- وفات حضرت امّ كلثوم عليه السّلام

جناب امّ كلثوم سلام اللَّه عليها، چهار ماه پس از بازگشت از كربلا به مدينه از دنيا رفتند. پدرشان مولى الموحدين امير المؤمنين عليه السّلام و مادرشان حضرت زهراى مرضيه سلام اللَّه عليها است. صاحب رياحين الشريعة به نقل از اعيان الشيعة مى فرمايد: امير المؤمنين عليه السّلام آن مخدره را به عون بن جعفر طيار تزويج نمودند. رياحين الشريعة: ج 3، ص 345وقايع المشهور: ص 110. تذكرة الخواص: ص 75

22 جمادى الثانى

1-مرگ ابوبكر

در شب سه شنبه 22جمادى الثانى در سال 13 ه’ عبداللَّه بن عثمان معروف به ابوبكر بن ابى قحافه در سن 67 سالگى، از اين جهان به سوى سزاى اعمالش رخت بربست.

تتمة المنتهى: ص 10. تاريخ الخلفاء: ص 81. فيض العلام: ص 279. بحار الانوار: ج 29، ص 521 مسار الشيعة: ص 32. العدد القوية: ص 343. مصباح كفعمى: ج 2، ص 598. مصباح المتهجد: ص 732. بحار الانوار: ج 95، ص 200

27 جمادى الثانى

1- شهادت سلطان على بن محمّد الباقر عليه السّلام

در اين روز در سال 116 ه’ جناب ابوالحسن سلطان على فرزند امام باقر عليه السّلام در اردهال كاشان به شهادت رسيد.شرح زندگانى حضرت سلطانعلى بن محمّد باقر عليه السّلام: ص 62. مراقد المعارف: ج 2، ص 8279. روضات الجنّات: ج 4، ص 212

28 جمادى الثانى

1-سپردن صلّى اللَّه عليه و آله به حليمه سعديه

در اين روز جناب عبدالمطلب عليه السّلام نور چشم خود پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله را در اطراف كعبه طواف داد

و آن حضرت را براى شير دادن به حليمه سعديه سپرد.

وقايع المشهور: ص 113

29 جمادى الثانى

1- وفات حضرت سيّد محمّد فرزند امام هادى عليه السّلام

حضرت سيّد محمّد فرزند امام هادى عليه السّلام در سال 252 ه’ در سامراء از دنيا رفت. آن حضرت را ابوجعفر و ابوعلى و سيّد محمّد بعاج نيز گفته اند.

جلالت قدر و منزلت او به حدى بوده كه عده اى از شيعيان گمان مى كردند بعد از امام هادى عليه السّلام آن بزرگوار امام خواهد بود، ولى با رحلت ايشان در زمان پدر بزرگوارش بر همه معلوم شد كه امام حسن عسكرى عليه السّلام امام پس از ايشان است.

امام عسكرى عليه السّلام به جناب سيّد محمّد عليه السّلام علاقه وافرى داشت، به حدى كه هنگام رحلت او گريبان چاك كرد. بعد از رحلت، آن حضرت را در آبادى به نام بلد، در شش فرسخى سامراء دفن نمودند، كه هم اكنون قبر او در آنجا معروف است.

مراقد المعارف: ج 2، ص 262

تتمه اين ماه

1-شهادت ابراهيم بن مالك اشتر

در اين ماه در سال 71 ه’ ابراهيم پسر مالك اشتر نخعى رحمة اللَّه به شهادت رسيد.

مراقد المعارف: ج 1، ص 37

 

ماه رجب

1 رجب

1- زيارت امام حسين عليه السّلام

در شب و روز اول اين ماه زيارت مولانا الشهيد ابى عبداللَّه الحسين عليه السّلام مستحب است.

توضيح المقاصد: ص 16. فيض العلام: ص 293 مسار الشيعه: ص 34

2- ولادت امام باقر عليه السّلام

حضرت امام محمّد بن على باقر العلوم عليه السّلام در روز جمعه اول رجب سال 57 ه’ در مدينه متولد شدند. ولادت آن حضرت روزهاى سوم و ششم صفر و پنجم و بيست و دوم رجب هم ذكر شده است.

نام مبارك آن حضرت محمّد، كنيه ايشان ابوجعفر و القاب آن حضرت باقر العلوم، الشاكر للَّه، هادى، امين و شبيه است، و لقب اخير به خاطر شباهت آن حضرت به پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله است.

مصباح كفعمى: ج 2، ص 599. زاد المعاد: ص 20. مصباح المتهجد شيخ طوسى: ص 737. فيض العلام: ص 294. مناقب ابن شهر آشوب: ج 4، ص 227. اعلام الورى: ج 1، ص 498. مسار الشيعه: ص 33. قلائد النحور: ج رجب، ص 4. بحار الانوار: ج 46، ص 212

2 رجب

1- ولادت امام على النقى عليه السّلام

در اين روز بنابر قولى ولادت امام هادى عليه السّلام واقع شده است. اقوال ديگر در ولادت آن حضرت 15 ذى الحجه، 5 رجب، 27 جمادى الاخر و 3 رجب است، كه تفصيل آن در 15 ذى الحجه ذكر شده است.

قلائد النحور: ج رجب، ص 18

3 رجب

1- شهادت امام هادى عليه السّلام

شهادت امام على النقى عليه السّلام در سال 254 ه’ بنابر مشهور در سن 41 سالگى بوده است. مرحوم كلينى شهادت آن حضرت را در 26 جمادى الاخر نقل فرموده است.

توضيح المقاصد: ص 16. فيض العلام: ص 297. مسار الشيعه: ص 34. قلائد النحور: ج رجب، ص 22. بحارالانوار: ج 50، ص 117 – 192، ج 99، ص 596. مصباح كفعمى: ج 2، ص 599. مصباح المتهجد: ص 741اصول كافى: ج 2، ص 551. كشف الغمة: ج 2، ص 375

10 رجب

1-ولادت امام جواد عليه السّلام

حضرت جواد الائمه عليه السّلام بنابر مشهور در دهم ماه رجب سال 195 ه’ به دنيا آمده اند.

اعلام الورى: ج 2، ص 91. مناقب ابن شهر آشوب: ج 4، ص 379. زاد المعاد: ص 20. فيض العلام: ص 299 . مصباح كفعمى: ج 2، ص 599. مصباح المتهجد: ص 741. بحار الانوار: ج 50، ص 7 – 14 اقوال ديگر در ولادت آن حضرت چنين است: 17 ماه رمضان، 15 ماه رمضان.تقويم المحسنين: ص 110آخر ذى القعده. به قولى هم در 13 رجب ولادت آن حضرت واقع شده است.

2- ولادت حضرت على اصغر عليه السّلام

ولادت با سعادت حضرت باب الحوائج على اصغر عليه السّلام در اين روز واقع شده است. با در نظر گرفتن اينكه آن حضرت در شش ماهگى در روز عاشورا در كربلا به شهادت رسيد، ولادت حضرت مطابق اين روز مى شود.

تقويم الائمه عليهم السّلام: ص 73 – 78. سحاب رحمت: ص 535

12 رجب

1-مرگ معاويه

مرگ معاويه

در اين روز در سال 60 ه’ معاوية ابى سفيان لعنة اللَّه عليه در سن 78 سالگى در شام به دركات جهنّم شتافت. روز شادى اهل ايمان و حزن و اندوه اهل كفر و طغيان است. و روزه اين روز به جهت شكر الهى بر هلاكت معاويه مستحب است.

مسار الشيعه: ص 34. فيض العلام: ص 316

2-ورود امير المؤمنين عليه السّلام به كوفه

در اين روز در سال 36 ه’ أمير المؤمنين عليه السّلام بعد از واقعه جمل وارد كوفه شدند و آن شهر را به عنوان مقر حكومت انتخاب نمودند، و اولين خطبه را در شهر كوفه در اين روز ايراد فرمودند.

وقايع الايام: ج 1، ص 118 – 178. قلائد النحور: ج رجب، ص 104. بحار الانوار: ج 32، ص 352

13 رجب

1- ولادت امير المؤمنين عليه السّلام

ولادت امير المؤمنين عليه السّلام اولين امام مؤمنين و خليفة اللَّه بلافصل بعد از رسول اللَّه خاتم النبيبن صلّى اللَّه عليه و آله، برادر، پسر عمو، وزير و داماد او سيّد الوصيين أمير المؤمنين على بن ابى طالب عليه السّلام در روز جمعه 13 رجب در بيت اللَّه الحرام، داخل كعبه معظمه به دنيا آمد، كه قبل از او و بعد از او مولودى در آنجا بدنيا نيامده و نخواهد آمد.حاكم در مستدرك مى گويد: اخبار متواتر است در اينكه فاطمه بنت اسد سلام اللَّه عليها حضرت امير المؤمنين على بن ابى طالب عليه السّلام را در داخل كعبه به دنيا آورده است: ج 3، ص 483

ارشاد مفيد: ج 1، ص 5. اعلام الورى: ج 1، ص 306. تهذيب شيخ طوسى: ج 6، ص 19. مصباح كفعمى: ج 2، ص 599. بحار الانوار: ج 97، ص 383. مستدرك حاكم: ج 3، ص 180. مناقب خوارزمى: ص 12 – 13. اسد الغابة: ج 5، ص 517. مصباح المتهجد: ص 741 – 754. كشف الغمة: ج 1، ص 59. مناقب ابن شهر آشوب: ج 3، ص 353. زاد المعاد: ص 21

14 رجب

1-مرگ معتمد عباسى

در اين روز در سال 279 ه’ المعتمد على اللَّه احمد بن متوكل ملقب به معتمد به جهنّم واصل شد و علت مرگ او اين بود كه در كنار نهرى در حال عيش و نوش بود و در اثر نوشيدن زياد شراب يا زهرى كه توسط پسر برادرش در شراب او ريخته بودند، شكمش تركيد.قلائد النحور: ج رجب، ص 142) به قول ديگر او در 18 رجب به درك واصل شد.تتمة المنتهى: ص 360

2- وفات حضرت زينب سلام اللَّه عليها

وفات مظلومانه و غريبانه امّ المصائب حضرت فاطمه صغرى عقيله بنى هاشم زينب كبرى سلام اللَّه عليها در شب يكشنبه 15 رجب سال 62 ه’ به وقوع پيوسته است.زينب الكبرى سلام اللَّه عليها (نقدى): ص 114. معالى السبطين: ج 2، ص 392

3-تغيير قبله

در روز 15 رجب سال 2 ه’ قبله از بيت المقدّس به سوى كعبه تغيير پيدا كرد. اين برنامه در نماز ظهر در مسجد بنى سالم مدينه اتفاق افتاد و اين مسجد بعد از آن به مسجد ذى القبلتين ناميده شد.مسار الشيعة: ص 35. وقايع الايام: ج 1، ص 155.فيض العلام: ص 308. قلائد النحور: ج رجب، ص 151.مصباح كفعمى: ج 2، ص 598. مصباح المتهجد: ص 742. بحار الانوار: ج 98، ص 345

4-خروج از شعب ابى طالب عليه السّلام

در اين روز حضرت ختمى مرتبت صلّى اللَّه عليه و آله از شعب ابى طالب عليه السّلام خارج شدند.مصباح المتهجد: ص 741. فيض العلام: ص 308. قلائد النحور: ج رجب، ص 145. مصباح كفعمى: ج 2، ص 599. بحار الانوار: ج 97، ص 598

5-شهادت امام صادق عليه السّلام

شهادت امام صادق عليه السّلام به روايتى در سال 148 ه’ در چنين روزى بوده است.

اعلام الورى: ج 1، ص 514. روضة الواعظين: ج 1، ص 212

16 رجب

1-خروج فاطمه بنت اسد سلام اللَّه عليها از كعبه

در ابتداى اين روز حضرت فاطمه بنت اسد سلام اللَّه عليها با فرزندش أمير المؤمنين عليه السّلام از كعبه خارج شد.

بحار الانوار: ج 35، ص 8

17 رجب

1-مرگ مأمون

روز پنج شنبه 17 رجب سال 218 ه’ مأمون لعنت اللَّه عليه در سن 48 سالگى به اجدادش پيوست. مدت خلافت او 21 سال بود.

تتمة المنتهى: ص 297. فيض العلام: ص 312. قلائد النحور: ج رجب، ص 69، 180. نفائح العلام: ص 409 . مروج الذهب مسعودى: ج 3، ص 456 مستدرك سفينة البحار: ج 5، ص 224،

18 رجب

1-وفات ابراهيم فرزند پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله

در سال 10 ه’ ابراهيم فرزند پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله از دنيا رفت. مادر اين بزرگوار ماريه قبطيه بود. سن ابراهيم هنگام وفات به قولى 18 ماه و چند روز، و به قولى يك سال و ده ماه و هشت روز بود.

منتخب التواريخ: ص 76. فيض العلام: ص 313. مصباح المتهجد: ص 748. زاد المعاد: ص 34 قلائد النحور: ج رجب، ص 185 – 186. شرح حال اين بزرگوار در تتمة محرم به تفصيل بيان شده است

 2- شهادت حضرت زهرا سلام اللَّه عليها

شهادت حضرت صديقه طاهره سلام اللَّه عليها به نقل ابن عياش در اين روز است.

مصباح المتهجد: ص 748. زاد المعاد: ص 35

3-اول خلافت شوم يزيد

در اين روز يزيد ملعون خلافت غصب شده را در دست گرفت. سه روز بعد از مرگ معاويه و دفن او در 15 رجب، يزيد به دمشق آمد و كنار قبر او رفت و گريست. بعد از آن به كاخ رفت و تا سه روز بيرون نيامد. سپس در روز 21 رجب به مسجد آمد و به منبر رفت و خطبه خواند.

وقايع الايام: ج 1، ص 208

22 رجب

1-فرار ابوبكر در جنگ خيبر

در اين روز در ايام جنگ خيبر عَلَم به ابوبكر داده شد و او با ديدن دشمن گريخت و گروه خود را نيز به فرار تشويق كرد. وقايع الايام: ج 1، ص 211

23 رجب

1-حمله به امام مجتبى عليه السّلام در مدائن

در اين روز جراح بن سنان اسدى ملعون در ساباط مدائن با استفاده از تاريكى شب خنجر يا تيغى مسموم را به ران مبارك امام حسن مجتبى عليه السّلام زد كه تا استخوان شكافت. آن حضرت از شدت درد دست در گردن او افكند و هر دو به زمين افتادند. دوستان حضرت آن ملعون را كشتند و امام عليه السّلام را به خانه والى مدائن، سعد بن مسعود (عموى مختار) بردند. سعد جراحى آورد و جراحت آن حضرت را مداوا نمود.

مصباح المتهجد: ص 749. فيض العلام: ص 317. زاد المعاد: ص 35

2-مسموم شدن موسى بن جعفر عليه السّلام

در اين روز در سال 183 ه’ آقا و مولايمان حضرت موسى بن جعفر عليه السّلام را به دستور هارون ملعون در زندان بغداد زهر داده و مسموم كردند.بحار الانوار: ج 48، ص 1، ج 97، ص 202. وقايع الايام: ج رجب، ص 225. قلائد النحور: ج رجب، ص 210

3- فرار عمر در جنگ خيبر

در اين روز در جنگ خيبر پرچم را به دست عمر دادند و او با ديدن دشمن گريخت و گروه خود را نيز به فرار تشويق كرد.وقايع الايام: ج 1، ص 211. مصباح المتهجد: ص 749

24 رجب

1-فتح خيبر به دست امير المؤمنين عليه السّلام

در اين روز در سال 7 ه’ در جنگ خيبر مرحب به دست أمير المؤمنين عليه السّلام كشته شد و قلعه خيبر به دست آن حضرت فتح گرديد. چون پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله به جنگ خيبريان رفت و قلعه قموص را محاصره كرد، ابتدا پرچم را براى مبارزه با آنان به ابوبكر دادند. ابوبكر با لشكرى رفت، ولى چون نظر به پهلوانان آنان نمود فرار كرد و لشكريان هم در پى او باز گشتند. روز بعد پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله پرچم را به عمر داد و او هم از ترس كشته شدن به ميدان جنگ نرسيده باز گشت. انتخاب على عليه السّلام براى فتح خيبر:

زاد المعاد: ص 35. فيض العلام: ص 317) و در بحار الانوار 27 رجب روز فتح خيبر ذكر شده است. (بحار الانوار: ج 97، ص 168 – 384

2-بازگشت جعفر طيّار از حبشه

آمدن جناب جعفر بن ابى طالب عليه السّلام برادر أمير المؤمنين عليه السّلام از حبشه در روز فتح خيبر اتفاق افتاده است.

منتخب التواريخ: ص 56. وقايع الايام: ج رجب، ص 255

25 رجب

1-شهادت موسى بن جعفر عليه السّلام

در اين روز در سال 183 ه’ بنابر مشهور امام موسى بن جعفر عليه السّلام، در حبس سندى بن شاهك به شهادت رسيدند. هارون ملعون به ظاهر براى زيارت و در حقيقت براى دستگير نمودن حضرت موسى بن جعفر عليه السّلام و فرستادن آن حضرت از مدينه به بغداد به مسجد النبى صلّى اللَّه عليه و آله آمد.

كافى: ج 2، ص 507. بحار الانوار: ج 48، ص 206. اعلام الورى: ج 2، ص 6. بحار الانوار: ج 48، ص 206. مسار الشيعة: ص 36. مصباح المتهجد: ص 749. زاد المعاد: ص 35. فيض العلام: ص 322. مصباح كفعمى: ج 2، ص 598

26 رجب

1- وفات حضرت ابوطالب عليه السّلام

سيّد بطحاء حضرت ابوطالب عليه السّلام سه سال قبل از هجرت و در سال 10 بعثت از دنيا رفت. بنابر نقلى سن آن حضرت به هنگام رحلت 81 سال بوده است.

منتخب التواريخ: ص 80. وقايع الايام: ج 1، ص 303، از بحار الانوارمنتخب التواريخ: ص 43. بحار الانوار: ج 19، ص 24. فيض العلام: ص 326. قلائد النحور: ج رجب، ص 284. مصباح المتهجد: ص

28 رجب

1-خروج امام حسين عليه السّلام از مدينه به سوى مكه

در اين روز در سال 60 ه’ امام حسين عليه السّلام از مدينه منوره متوجه مكه شدند. بنابر قولى شب 29 رجب آن حضرت از مدينه خارج شدند.

ارشاد: ج 2، ص 34. اعلام الورى: ج 1، ص 435. بحار الانوار: ج 44، ص 329 فيض العلام: ص 329

2-اولين اقامه نماز در اسلام

در اين روز اولين كسى كه بعد از بعثت با پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله نماز خواند، أمير المؤمنين عليه السّلام بود. روز دوشنبه 27 رجب پيامبر پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله مبعوث شدند و در 28 رجب حضرت أمير المؤمنين عليه السّلام با آن حضرت نماز اقامه فرمودند.

وقايع الايام: ج رجب، ص 247. منتخب التواريخ: ص 42. همچنين اقتباس از بحارالانوار،مناقب ابن شهرآشوب

آخر رجب

1- مرگ ابوحنيفه

در اين روز در سال 150 ه’ نعمان بن ثابت مشهور به ابوحنيفه رئيس حنفى ها در بغداد مرد و در همان شهر مدفون شد.وقايع المشهور: ص 132تتمة المنتهى: ص 286. مراقد المعارف: ج 1، ص 95 – 96

2-مرگ شافعى

در روز جمعه آخر ماه رجب سال 204 ه’ محمّد بن ادريس شافعى در مصر مرد. او مدت 4 سال در شكم مادر بود و در روز وفات ابوحنيفه به دنيا آمد. جاى تعجب است كه پدر شافعى چهار سال قبل از ولادت او مرده بود و او در ولادت به احترام حيات ابوحنيفه تأخير كرد.

روضات الجنات: ج 7، ص 259. تتمة المنتهى: ص 258

تتمه رجب

1-هجرت مسلمانان به حبشه

در اين ماه بعد از بعثت به امر پيامبر پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله مسلمانان به سرپرستى جعفر بن ابى طالب عليه السّلام به حبشه هجرت نمودند.

بحار الانوار: ج 18، ص 412 – 422

2-غزوه نخله

در آخر اين ماه در سال دوم غزوه نخله به وقوع پيوست.

بحار الانوار: ج 19، ص 175 – 189

3-وفات نجاشى پادشاه حبشه

در اين ماه در سال 9 ه’ پادشاه حبشه رحلت نمود. در آن روز پيامبر پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: «امروز مردى صالح از جهان رحلت نمود. برخيزيد تا بر او نماز بگذاريم». در اين هنگام جنازه نجاشى بر پيامبر پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله ظاهر شد و آن حضرت بر او نماز گذاردند.بحار الانوار: ج 21، ص 369منتهى الامال: ج 1، ص 93