: ضرورت غدیر شناسی
بخش٥- شناخت حق و حقيقت
اعتقادات ديني ريشه و اساس جهان بيني انسان و تعيين كننده ي راه و رسم زندگي او است. پايبندي به بايد ها و نبايد هاي اعتقادات ديني باعث سعادت انسان در دنيا و آخرت است. دين و دينداري، قدرت و نيروي محركه انسان است. همه جهت گيريها، فكر و انديشه ها، گفتار و رفتار هاي فردي و اجتماعي متاثر از اعتقادات ديني است.
اكنون كه انديشه و اعتقاد ديني تا اين حد در حيات بشري تاثيرگذار است بايد در شناخت و تعيين و انتخاب آن نهايت دقت و تحقيق و پژوهش به عمل آوريم تا حاصل عمرمان را به هدر نداده و از آن بهره ي ماندگار و جاويدان به دست اوريم.
پس بايد در صحت و درستي اعتقادات ديني خود اعتماد تام و تمام داشته و هيچگونه شك و ترديدي درباره آن نداشته باشيم اين مهم جز با تحصيل علم و دانش و تحقيق و پژوهش به دست نمي آيد. به همين دليل عموم فقهاي مسلمان، شناخت اصول دين را تحقيقي دانسته و تقليد را در اين زمينه جايز نمي دانند. قرآن كريم نيز تاكيد دارد كه:
وَلاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ (٣٦ اسراء) (از آنچه علم نداري پيروي مكن)
در جايي ديگر با استفهامي انكاري فرمود:
قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ (٩ زمر) (بگو آيا آنان كه مي دانند و آنان كه نمي دانند مساوي اند؟)
يعني مساوي نيستنند. و در جايي ديگر فرمود:
… فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ (٧ انبيا) (اگر نمي دانيد از اهل علم بپرسيد.)
خداي متعال در قرآن كريم براي اثبات توحيد استدلال عقلي مي كند و مي فرمايد:
لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا… (٢٢ انبياء)(اگر در زمين و آسمان به جز خداي يگانه خداي ديگري بود قطعا آن دو تباه مي شدند.)
بنابراين پژوهش در امر دين و اصول آن مورد سفارش اكيد قرآن است و خداي متعال آنجا كه دلايل عقلي براي عرب جاهلي قابل درك نبوده است با معجزات پاسخ محكم و غير قابل انكار به آنها داده است. پيامبر گرامي اسلام مردم را به علم و دانش فراخوانده و اميرالمومنين را باب علم خود معرفي كرده است. آنجا كه فرمود:« انا مدينه العلم و علي بابها» من شهر علمم و علي دروازه آن است خلفائي بودند و مي گفتند: « لولا علي لهلك…» و همچنين امامان شيعه در طول تاريخ تحت عنوان عالم آل محمد شناخته شده و همه آنها اهل احتجاج و استدلال بودند و علماي شيعه در زمينه احتجاج و اثبات حقانيت تشيع، كتاب هايي نگاشته اند كه معروف است. مانند اجتجاج طبرسي.
منظور از آموزش غدير شناسي، دين شناسي است. ديني كه اكمال واتمام آن در غدير خم در هيجدهم ذي الحجه سال دهم هجري توسط خداوند سبحان اعلام شد. و فرمود:
«… الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِينًا …» (مائده آيه ٣)
«… امروز دين شما را كامل كردم و نعمت خود را بر شما تكميل نمودم و اسلام را به عنوان آئين (جاودان) شما پذيرفتم…»
- اكنون با مراجعه به قرآن كريم مي خواهيم ضرورت غدير شناسي يعني دين شناسي را از آيات قرآن مجيد بدست آوريم.
«…فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُواْ فِي الدِّينِ…»( توبه آيه ١٢٢)
(چرا از هر گروهي از آنان، طايفه ايي كوچ نمي كند تا در دين آگاهي يابند.)
« إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ…»( آل عمران آيه١٩) (دين در نزد خدا، اسلام است…)
« وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الإِسْلاَمِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ»( آل عمران آيه ٨٥)
(و هر كس جز اسلام آييني براي خود انتخاب كند، از او پذيرفته نخواهد شد، و او در آخرت، از زيانكاران است.)
«قُلْ إِنَّنِي هَدَانِي رَبِّي إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ دِينًا قِيَمًا …»( انعام آيه١٦١)
(بگو: پروردگارم مرا به راه راست هدايت كرده، آئيني پا بر جا و ضامن سعادت دين و دنيا،
« أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ…»(زمر آيه٣) (آگاه باشيد دين خالص از آن خدا است…)
« هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ…»( صف آيه٩) (او كسي است كه رسول خود را با هدايت و دين حق فرستاد)
- با توجه به آيات فوق، بايد در دين تفقه كرده و آن را بصورت علمي شناخت و از احكام و دستورات آن آگاهي بدست آورده. و به آنها پايبند بود. تنها دين صحيح و درست و مورد قبول نزد خداوند در عصر ما فقط اسلام است. اسلام ديني است قيم(پابرجا) و دين حق است و بايد خالص براي خدا باشد.
در بخش ديگري ازآيات قرآن ما را از تفرقه، نزاع و درگيري و پيروي از راه هاي مختلف منع كرده است و هشدار مي دهد كه اين امور باعث سست شدن و از بين رفتن قدرت و شوكت امت اسلامي خواهد شد و سرانجام عذاب عظيم در پي دارد.
« أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ …»( شوري آيه١٣)
(دين را برپا داريد و در آن تفرقه ايجاد نكنيد.)
«وَأَنَّ هَذَاصِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلاَتَتَّبِعُواْ السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَن سَبِيلِهِ ذَلِكُمْ وَصَّاكُم بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»(انعام آيه١٥٣)
(و اينكه اين راه مستقيم من است از آن پيروي كنيد و از راههاي مختلف (و انحرافي) پيروي نكنيد كه شما را از راه حق دور ميسازد، اين چيزي است كه خداوند شما را به آن سفارش ميكند تا پرهيزگار شويد.)
« وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ»(آل عمران آيه١٠٥)
(و مانند كساني نباشيد كه پراكنده شدند و اختلاف كردند، (آن هم) پس از آنكه نشانههاي روشن (پروردگار) به آنان رسيد! و آنها عذاب عظيمي دارند.)
« وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ…»(انفال آيه٤٦)
(و اطاعت (فرمان) خدا و پيامبرش نمائيد و نزاع (و كشمكش) مكنيد تا سست نشوند و قدرت (و شوكت و هيبت) شما از ميان نرود)
- همچنين در آياتي ديگر به ما امر مي كند و فرمان مي دهد كه از خدا و روسل و اولي الامر(صاحب اختيار) اطاعت نماييم و هرگز امر مسرفان را اطاعت نكنيم و بايد با صادقان (راست گويان) باشيم.
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ…»(نساء آيه ٥٩)
(اي كساني كه ايمان آوردهايد! اطاعت كنيد خدا را و اطاعت كنيد پيامبر خدا و صاحبان امر را…)
« وَلَا تُطِيعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِينَ الَّذِينَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَلَا يُصْلِحُونَ»(شعرا آيه ١٥١و١٥٢)
(و اطاعت فرمان مسرفان نكنيد. همانها كه در زمين فساد ميكنند و اصلاح نميكنند.)
« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَكُونُواْ مَعَ الصَّادِقِينَ »(توبه آيه ١١٩)
(اي كساني كه ايمان آوردهايد از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد و با صادقان باشيد)
در شرح بخشي از آيات ذكر شده كه از قرآن حكيم ترجمه حضرت آيت ا… مكارم شيرازي استفاده شده آمده است.
در روايتي آمده است كه پيامبر(ص) با دست خود خط راستي كشد و فرمود:« راه خدا اين گونه مستقيم است.» سپس خطوطي در راست و چپ آن خط راست كشيد و فرمود:« اين راه هاي غير خداست و هيچ يك از اين راه ها نيست مگر اينكه شيطاني بر سر اين راه قرار مي گيرد و مردم را به سوي خود دعوت مي كند.» سپس اين آيه را تلاوت فرمود:« و ان هذا صراطي مستقيما…». در روايت ديگري امام باقر(ع) در ذيل اين آيه فرموده است:« ما (اهل بيت) راه راست هستيم. پس هركس سر باز زند، اين راه هاي ديگر(در پيش روي اوست و مي تواند در آنها گام نهد)؛ ولي كافر شده است.» روشن است كه اهل بيت(ع) از مصداق هاي بارز راه خدا هستند و هر كس از آنها پيروي كند، بي شك به مقصد مي رسد. در برخي از رواياتي كه از شيعه وسني رسيده، صراط مستقيم به امام علي(ع) تفسير شده است.) شرح آيه ١٥٣ سوره انعام)
در روايتي از جابر بن عبدالله انصاري، صحابي خاص پيامبر اسلام(ص)،آمده است: هنگامي كه اين آيه نازل شد، به پيامبر(ص) عرض كردم: اي پيامبر خدا، خدا و پيامبرش را شناختيم؛ بفرما كه اولوالامر چه كساني هستند كه خداوند اطاعت آنها را در كنار اطاعت خود ذكر كرده است؟ پيامبر فرمود:« اي جابر، آنها جانشينان من و بعد از من، پيشوايان مسلمين هستند؛ اولشان علي بن ابي طالب(ع) است، سپس حسن(ع)، سپس حسين(ع)،سپس علي بن الحسين(ع)، سپس محمد بن علي(ع) كه در تورات به باقر معروف است و تو اي جابر به زودي او را درك خواهي كرد. پس هنگامي كه او را ملاقات كردي، سلام مرا به او برسان. بعد از او، صادق، جعفر بن محمد(ع)، سپس موسي بن جعفر(ع)، سپس علي بن موسي(ع)، سپس محمد بن علي (ع)، سپس علي بن محمد(ع)، سپس حسن بن علي(ع)، سپس محمد هم نام و هم كينه ي من، حجت خدا در زمين و ذخيره ي خدا در ميان بندگانش، فرزند حسن بن علي است. او كسي است كه خدا به دست او، ياد خدا را در سراسر زمين منتشر مي كند. او كسي است كه از ميان شيعيان و دوستانش پنهان مي شود؛ غيبتي كه هيچ كس بر امامتش ثابت قدم نمي ماند مگر آنكه خدا قلبش را با ايمان آزموده باشد.» جابر مي گويد: به پيامبر عرض كردم : اي پيامبر خدا؛ آيا شيعيان در غيبت او از او بهره اي مي برند؟ فرمود:« بله قسم به كسي كه مرا نبوت برگزيد، آنها در دوران غيبت، از نور او نور مي گيرند و از ولايتش بهره مي برند؛ همان طور كه مردم از خورشيد نور مي گيرند؛ گرچه ابرها آن را پوشانده باشد. اي جابر، اين سخن، از اسرار پوشيده ي الهي و علم نهفته ي خدايي است. بنابراين، آن را جز براي اهلش بازگو مكن.(شرح آيه ٥٩ سوره نساء)
با توجه به مجموع آيات و روايات ذكر شده ، دين خداوند پس از بعثت رسول اكرم(ص) فقط يك دين است. و اين دين الهي، دين حق، دين قيم و دين خالص براي خداست. و به صراحت خداوند در قرآن فرمان داده است كه از اين دين متفرق نشويد و در آن اختلاف و نزاع ايجاد نكنيد. پس بايد يك آئين و يك مذهب بعد از رحلت پيامبر(ص) درست و صحيح و حق و حقيقت باشدپس چگونه است كه بعد از رحلت نبي مكرم اسلام (ص) در بين امت اسلام ايجاد اختلاف و نزاع و ده ها فرقه و مذهب بوجود آمد. و جنگ هاي فراواني اتفاق افتاد و بر اثر اين اختلاف و درگيري خون مقدس بهترين انسان ها روي زمين ريخته شد. و اين همه مصيبت بر سر اهل بيت پيامبر (ص) وارد شد. و هنوز هم امت اسلام بر اثر اختلافات ريشه دارو تاريخي ، گرفتار خون ريزي فرقه ايي مي باشد.
به راستي حق با چه كسي است و حقيقت چيست؟ و چگونه مي توان از ميان اين همه مذهب، فرقه و … كه بنام اسلام هستند، مذهب حق و صحيح و درست و مورد قبول خداوند و رسول مكرمش را شناخت و پيرو آن بود. به نحوي كه به آن اطمينان قطعي و قلبي داشت و هيچگونه شك و شبه ايي درباره آن به دل راه نداد، و در روز قیامت پاسخ عقلی و علمی مستند به آیات و روایات صحیح به خداوند تبارک و تعالی داد. زیرا در روز قیامت از دین ما که چگونه آن رابدست آورده ایم سوال خواهد شد. براي رسيدن به اين امر مهم و حياتي كه اساس سعادت دنيا و آخرت به آن بستگي دارد راهي جز مطالعه و تحقيق وجود ندارد. اعتقادات ديني نبايد با تقليد كوركورانه از پدر و مادر و يا سفارش بعضي از دانشمندان و علما بدست آورد. بلكه بايد با دريافت علمي و عقلي و با استناد به آيات قرآن و احاديث صحيح و با تعقل و تدبر و دين شناسي عالمانه و بدون تعصب، مكتب و مذهب خود را تعيين و انتخاب نمود و با تمام وجود به آن پايبند بود. و بر اساس آن، چه در عرصه فكر و انديشه و چه در حوزه عمل و گفتار؛ و در همه امــور زندگي طبق برنامه هاي آن رفتـار كرد. به همين منظور، برگـزاري دوره هاي آموزشي غدير شناسي كه يكي از اصلي ترين اركان دين شناسي است، لازم و ضروري مي باشد.
ادامه دارد…….